Katar, przeziebienieZiemniaki na przeziebienie Ugotować ziemniaki w mundurkach z koprem,część wody odlać. Do gorących ziemniaków dodać 2 łyżki stołowe oleju i 1/2 łyżeczki sody oczyszczonej . Nachylić się nad naczyniem z ziemniakami,nakryć głowę ręcznikiem i oddychać przez usta gorącą parą. Przeprowadzać kilka razy dziennie ,aż do wyzdrowienia. Podczas inhalacji występują silne poty,nie schładzać organizmu,nie wychodzić na dwór Magnez - pomaga w rozluźniania mięśni dróg oddechowych. Również w przypadku zapalenia zatok - zaleca się kategorycznie wykluczenie z diety mleka, Przy przeziębieniach i grypie zaleca się picie dużych ilości płynów. Należy pić 6-8 szklanek dziennie (ale nie powinno to być mleko). Czyli: utopmy przeziębienie ! Gdy mamy zatkany nos, oddychamy ustami, a śluzówki wysychają.W takiej wysuszonej błonie śluzowej wirusy czują się lepiej. Nawilżanie błony śluzowej jest więc bardzo pomocne. Lepsze są płyny ciepłe, a nawet gorące, niż zimne Typy kataru Ze względu na czynnik wywołujący katar wyróżniamy trzy podstawowe typy: wirusowy, bakteryjny i alergiczny. Każdy z nich jest nie tylko męczący, ale też może powodować poważne powikłania. Przeziębienie, to jedna z najczęstszych chorób układu oddechowego. Katar, łzawienie, stan podgorączkowy, ból gardła, kaszel, ogólne złe samopoczucie - to najczęstsze jego objawy. Trzeba pamiętać, że to, co popularnie nazywamy przeziębieniem, jest najczęściej wirusową infekcją gardła i nosa. Nieuzasadnione jest więc leczenie antybiotykami, skutecznymi jedynie w przypadku infekcji bakteryjnych. Lepiej jest spożywać pokarm zawierający substancje zwalczające wirusy oraz zwiększające odporność organizmu. Katary wirusowy i bakteryjny są następstwem wirusowego lub bakteryjnego zakażenia błony śluzowej nosa. Znaczne oziębienie, względnie przegrzanie organizmu, osłabia układ immunologiczny, a to stwarza korzystne warunki do wniknięcia wirusów albo bakterii chorobotwórczych przez błonę śluzową nosa. Jak odróżnić katar wirusowy od bakteryjnego czy alergicznego, celem włączenia skutecznego leczenia? Katar wirusowy charakteryzuje się wyciekiem wydzieliny wodnisto-śluzowej, natomiast katar bakteryjny - śluzowo-ropnej. Pozostałe miejscowe symptomy chorobowe są podobne: zarówno pierwszy, jak i drugi objawia się zatkanym nosem, obrzękiem małżowin nosowych, drapaniem w gardle. Obu typom kataru może towarzyszyć kaszel, czasami gorączka, ból głowy, uczucie ogólnego rozbicia. Przy katarze alergicznym, wywoływanym przez czynniki alergiczne (alergeny), najczęściej wziewne, powodujące reakcję zapalną w błonie śluzowej, oprócz uczucia zatkanego nosa, wodnistego wycieku, dołączają jeszcze: świąd nosa, kichanie i łzawienie oczu. Długość infekcji kataralnej Przeziębienie rozwija się przeważnie powoli. Objawy pojawiają się zwykle w drugiej dobie po kontakcie z wirusem, najczęściej jako: katar (zatkany nos i cieknący katar), ból gardła, kaszel, chrypka, czasami gorączka. Infekcja taka trwa średnio ok. 7 dni, jednak zdarzają się również przeziębienia 14-dniowe. Chory może mieć uczucie ogólnego rozbicia, osłabienia i wyczerpania. Objawy ustępują przeważnie w okresie od 2 do 7 dni. Przy przeziębieniu może dojść do wtórnych zakażeń bakteryjnych. Jest to uwarunkowane głównie stanem układu odpornościowego. Nie istnieje szczepionka umożliwiająca zapobieganie przeziębieniom. Fazy przebiegu infekcji kataralnej Faza naczyniowa - trwa zwykle 3-5 dni. W tym czasie wirusy atakują organizm człowieka, który broni się, uruchamiając mechanizmy obronne. Pojawiają się pierwsze objawy: katar (uczucie zatkania i wycieku z nosa), osłabienie, niekiedy gorączka, naczynia krwionośne tracą szczelność, organizm zaczyna się odwadniać. Faza komórkowa - charakteryzuje się zmianami struktury śluzu komórkowego, który gęstnieje. Pogłębiające się odwodnienie organizmu prowadzi do osłabienia, pogorszenia samopoczucia, ogólnego rozbicia i braku siły. Gęstniejąca wydzielina jest trudna do usunięcia i zalega w jamach nosa. Efektem tego jest odczucie rozpierania twarzy od wewnątrz i ból głowy. Zatkany nos zmusza do oddychania przez usta, a to powoduje dodatkową utratę wody, wysuszanie śluzówki gardła, niedrożność ujść zatokowych i trąbek słuchowych, zaburzenia węchu. Faza trzecia - to wtórne zakażenie bakteryjne, któremu towarzyszy zmiana wydzieliny z nosa (gęstnienie), koloru (zazielenienie), pojawienie się nieprzyjemnego zapachu (ropienie) oraz gorączka. W tej fazie konieczne jest podanie antybiotyku. Dlaczego walka z zablokowanym nosem i cieknącym katarem jest tak ważna? Z przeziębieniem można walczyć różnymi metodami. Podstawowym warunkiem skutecznego leczenia jest odpoczynek i odpowiednia długość snu. Ale zatkany nos i wyciek z nosa utrudniają wspomniany wypoczynek. Kłopoty z oddychaniem przez nos zmuszają do oddychania przez usta, co doprowadza do zagrożenia rozwojem stanów zapalnych pozostałych odcinków górnych dróg oddechowych. Dlatego tak istotne jest możliwie szybkie wdrożenie leków. Zasadnicze pytanie brzmi: jakie to powinny być leki? Stosowane przez pacjentów środki zwalczają głównie objawy chorobowe. Poza lekami obniżającymi gorączkę, przeciwzapalnymi i ewentualnie przeciwbólowymi, pacjenci muszą jak najszybciej przywrócić drożność przewodów nosowych. Zatkany nos i cieknący katar uniemożliwia przepływ powietrza przez jamy nosa. Brak przepływu mieszaniny gazowej z tlenem oraz brak zmian temperatury w trakcie tego przepływu stwarza dogodne warunki rozwoju infekcji na tle bakteryjnym. Wydzielina zalegająca w nosie paraliżuje ruch rzęsek nabłonka w jego jamach, odpowiedzialnych za transport i usuwanie tej wydzieliny. Bardzo ważnym elementem leczenia jest walka z zablokowanym nosem i nadmiernie produkowaną wydzieliną. Jak skutecznie wyleczyć się z kataru? Skoro blokada drożności nosa w stanach infekcyjnych jest spowodowana obrzękiem błony śluzowej jam nosa, a wzmożona produkcja wydzieliny - nadmierną przepuszczalnością naczyń i pobudzeniem wydzielania gruczołów błony śluzowej, to skuteczne leczenie powinno polegać na przeciwdziałaniu tym mechanizmom. Pacjenci powinni więc stosować leki zmniejszające obrzęk naczyń krwionośnych, uszczelniające je oraz hamujące wydzielanie komórkowe. Ponieważ stan zapalny dotyczy błony śluzowej jam nosa, najbardziej właściwą formą leku są w tym przypadku preparaty stosowane miejscowo do nosa (np. w formie aerozolu lub kropli), które działając bezpośrednio na powierzchni błony śluzowej nosa, wchłaniają się szybciej niż środki doustne. Jednak najważniejszym walorem leków stosowanych do nosa (aerozoli, kropli itp.) powinien być ich skład, tzn. obecność substancji zmniejszających obrzęk naczyń krwionośnych i hamujących wydzielanie gruczołowe komórek. Taką recepturę posiada np. nowy produkt Otrivin Duo, który dzięki dwufazowej formule pomaga udrożnić zapchany nos i zredukować wyciek wydzieliny z nosa jednocześnie. Ostry nieżyt nosa w przebiegu przeziębienia można podzielić na kilka etapów:
PAMIĘTAJ: Sa tabletki, które można zażyć już na początku kataru (takie jak Acatar Acti-Tabs). Dzięki temu zlikwidujemy ten strumień wylewający się nam z nosa oraz go udrożnimy. Dodatkowo zmniejszą one swędzenie nosa oraz kichanie.
W alergicznym nieżycie nosa, poza profilaktyką i leczeniem niefarmakologicznym, pomocne są także leki. Najskuteczniejsze są glikokortykosteroidy, jednak należy pamiętać o ich licznych działaniach niepożądanych. Sterydy w alergicznym nieżycie nosa są zazwyczaj stosowane donosowo; jednak w przypadkach ciężkiego nieżytu, krótkotrwale można stosować je doustnie, jeśli stosowanie donosowe nie było skuteczne. Inną grupą leków, które zmniejszają dolegliwości są leki przeciwhistaminowe, mogą być stosowane donosowo oraz doustnie. Preparaty stosowane doustnie, mogą powodować senność i upośledzenie koncentracji. Leki obu wyżej wymienionych grup działają przyczynowo, hamują stan zapalny i działanie histaminy, która powoduje powstawanie kataru, świąd i kichanie. Objawowo i krótkotrwale można także stosować leki obkurczające naczynia krwionośne błony śluzowej nosa. Najczęściej są stosowane w postaciach donosowych lub doustnych (w czasie infekcji). Jednak długotrwałe ich stosowanie może doprowadzić do polekowego nieżytu błony śluzowej nosa, a ich nadużywanie nawet do martwicy. Wyjeżdżając w okresie pylenia do innej strefy klimatyczne można całkowicie uniknąć występowania objawów chorobowych. W sprzyjających warunkach może to doprowadzić po kilku latach do całkowitego ustąpienia dolegliwości chorobowych. Lekarz alergolog powinien doradzić pacjentom zaplanowanie urlopu. Mogą być w tym pomocne kalendarze pyleń dla Polski i Europy oraz informacje dostępne w internetowych serwisach alergologicznym Najlepszą metodą leczenia alergicznego nieżytu nosa jest immunoterapia swoista czyli tzw. „odczulanie”. Jest to jedyne leczenie przyczynowe, które może prowadzić do trwałego wyleczenie Allertec to lek podobny do innego leku o nazwie Zyrtec. Składnikiem ich obydwu jest cetyryzyna. Jest ona stosowana przy wielu chorobach między innymi, przy alergii, katarze siennym, czy atopowym zapaleniu skóry. Lek jest skuteczny jednak, powoduje także pewne skutki uboczne. Objawami towarzyszącymi stosowaniu allertecu są najczęściej te związane z centralnym układem nerwowym. Pacjenci odczuwać mogą nadmierne uspokojenie, senność i uczucie zmęczenia. Alergiczny nieżyt nosa to zapalenie błony śluzowej nosa spowodowane alergią. W literaturze medycznej wyróżnia się alergiczny nieżyt nosa występujący okresowo i przewlekły (powyżej 4 tygodni). Jednak ważniejszy jest podział na nieżyt nosa lekki i ciężki, kiedy dochodzi do utrudnienia lub uniemożliwienia wykonywania codziennych czynności czy zaburzeń snu. Alergiczny nieżyt nosa występuje u osób predysponowanych genetycznie, po kontakcie z alergenem na który są uczulone. Alergenami najczęściej powodującymi katar sienny są alergeny wziewne. Alergeny wziewne wywołujące katar sienny:
Alergiczny nieżyt nosa niesie za sobą ryzyko 3 razy większego ryzyka rozwoju astmy oskrzelowej. Do rozpoznania alergicznego nieżytu nosa, nie trzeba wykonywać badań dodatkowych. Jednak z uwagi na zwiększone ryzyko rozwoju astmy należy wykonać spirometrię. Dodatni wynik donosowej próby prowokacyjnej lub dodatni wynik punktowych testów skórnych potwierdza obecność alergicznego nieżytu nosa. Skuteczne są też mechaniczne środki ograniczające kontakt pyłku z organizmem jak okulary, maski oraz filtry powierza instalowane w oknach i klimatyzatorach. W leczeniu kataru siennego stosuje się głównie środki antyhistaminowe. W ciężkich przypadkach choroby podawany jest kromoglikan lub nedokromil sodu. Oba leki hamują degranulację mastocytów (komórek tucznych) oraz wydzielanie histaminy i innych substancji, odpowiedzialnych za reakcje alergiczne Doustne leki przeciwhistaminowe Histamina jest głównym mediatorem odpowiedzialnym za rozwój objawów alergicznego nieżytu nosa. Nasilenie tych objawów, z wyjątkiem zatkania nosa, można zmniejszyć, stosując leki z grupy antagonistów receptora histaminowego H1. Obecnie znane są 3 receptory histaminowe, natomiast nosowe efekty histaminy są związane głównie z pobudzeniem receptora H1. Antagoniści receptora H1 zmniejszają świąd nosa, kichanie i wyciek z nosa, ale mają niewielki wpływ na zatkania nosa.1,2
Skuteczność Stosowanie leków przeciwhistaminowych I generacji (chlorfeniraminy, difenhydraminy, prometazyny i triprolidyny) jest w znacznej mierze ograniczone przez ich działanie sedatywne i przeciwcholinergiczne. Znajdują one wciąż zastosowanie we wszystkich tych przypadkach gdy zależy nam na szybkim początku działania leku lub na drodze parenteralnej. Nowe leki przeciwhistaminowe (akrywastyna, astemizol, azelastyna, cetyryzyna, ebastyna, feksofenadyna, loratadyna, mizolastyna i terfenadyna) skutecznie zmniejszają nasilenie objawów ze strony nosa, takie jak świąd, kichanie i wodnisty wyciek, ale mają mniejszy wpływ na zatkanie nosa 1,2 . Doustne leki przeciwhistaminowe mają dodatkową zaletę w postaci zmniejszania objawów pozanosowych, takich jak objawy zapalenia spojówek i pokrzywka.1,2 Akrywastyna, astemizol, ebastyna, loratadyna i terfenadyna są przekształcane w czynne metabolity w wątrobie przez układ enzymatyczny cytochromu P450 1,2. Cetyryzyna i heksofenadyna różnią się od innych leków przeciwhistaminowych tym, że nie są metabolizowane w wątrobie, lecz wydalane głównie w postaci niezmienionej z moczem lub kałem.1,2 Układ cytochromu P450 jest również odpowiedzialny za metabolizm innych leków, które konkurują o miejsce aktywne enzymu. Równoczesne stosowanie leków przeciwgrzybiczych, takich jak ketokonazol, lub antybiotyków makrolidowych, takich jak erytromycyna, może się wiązać ze zwiększeniem stężenia niezmetabolizowanego leku macierzystego w surowicy. Podobny efekt daje wypicie soku grejpfrutowego. Interakcje te zostały wykazane szczególnie w odniesieniu do terfenadyny i astemizolu. Dla tych leków, które wpływają na z cykl repolaryzacji w sercu, wzrost ich stężenia w surowicy może spowodować wydłużenie odstępu QT i zwiększyć ryzyko wystąpienia poważnych zaburzeń rytmu (częstoskurczu komorowego wielokształtnego [torsade de pointes]).1,2 Leki przeciwhistaminowe II generacji znacznie rzadziej wywołują niepożądane skutki uboczne ze strony ośrodkowego układu nerwowego i efekty przeciwcholinergiczne w porównaniu z lekami I generacji. Na podstawie dostępnych danych można stwierdzić, że nowe leki z grupy antagonistów receptora H1 stosowane w zalecanych dawkach powodują co najwyżej niewielki efekt sedatywny, który w większości badań był zbliżony do efektu placebo.1,2 W naszych własnych badaniach (Rapiejko i wsp.) przeprowadzonych przy wykorzystaniu badania czasu reakcji na bodziec słuchowy po zastosowaniu pojedynczej dawki różnych preparatów antyhistaminowych zarówno I jak i II generacji wykazaliśmy, że wszystkie powodują wydłużenie czasu reakcji o 10% do nawet 91%. Wydłużenie czasu reakcji jakie obserwowane jest po lekach II generacji (do 17%) jest przez chorych niezauważalne. Może to tym bardziej niebezpieczne gdyż ma wpływ (w pojedynczych przypadkach) na czas reakcji np. kierowców. W codziennej praktyce co 10 pacjent zgłasza nieznaczną senność w początkowym okresie stosowania preparatów cetyryzyny. Można mieć nadzieję, że wprowadzenie preparatów lewoskrętnej cetyryzyny będzie pozbawione tej cechy. Objawy sedatywne wyjątkowo rzadko występują natomiast po zastosowaniu preparatów loratadyny. Zgodnie z obecnie obowiązującymi zaleceniami 1,2 leki przeciwhistaminowe II generacji można uznać za leki pierwszego rzutu w alergicznym nieżycie nosa. Leki z grupy antagonistów receptora H1 skutecznie opanowują wyciek z nosa, kichanie i świąd, ale w większości badań miały niewielki wpływ na zatkanie nosa. Dlatego wprowadzono preparaty złożone, zawierające oprócz leku przeciwhistaminowego doustny lek obkurczający naczynia błony śluzowej (zwykle pseudoefedrynę). Przeprowadzone badania z zastosowaniem takich preparatów złożonych na ogół wykazały ich większą skuteczność w łagodzeniu objawów nosowych ocenianych łącznie, w porównaniu z samym lekiem przeciwhistaminowym.1,2 . Z uwagi na występujące (szczególnie u dzieci) działania uboczne pseudoefedryny leki te stosowane są u osób po 12 roku życia. Z naszych obserwacji wynika, że zastosowanie niższych dawek pseudoefedryny (niższych od 120 mg w dawce jednorazowej) nie prowadzi do pełnego zniesienia blokady nosa.
Leki przeciwhistaminowe stosowane miejscowo Obecnie dostępne są dwa leki przeciwhistaminowe do stosowania miejscowego w leczeniu alergicznego nieżytu nosa: azelastyna i lewokabastyna. Oba są skutecznymi, wysoce swoistymi antagonistami receptora H1. Stosowane w postaci aerozolu donosowego powodują szybkie ustąpienie świądu i kichania, a podawane regularnie 2 razy dziennie mogą również zapobiegać wystąpieniu objawów choroby.1,2 Azelastyna i lewokabastyna są dostępne zarówno w postaci kropli do oczu, jak i aerozolu donosowego, do miejscowego leczenia alergicznego nieżytu nosa i spojówek.1,2 Wykazują one podobną skuteczność, jak doustne leki przeciwhistaminowe, mając przy tym przewagę polegającą na znacznie szybszym działaniu zarówno w przypadku objawów nosowych, jak i ocznych.1,2 Leki stosowane miejscowo łagodzą objawy jednak tylko w miejscu podania.
Kortykosteroidy miejscowe Regularne zapobiegawcze stosowanie kortykosteroidów donosowo (np. Flixonase) skutecznie zmniejsza wszystkie objawy nosowe jak: zatkanie, wyciek wydzieliny, kichanie i świąd nosa u dorosłych i dzieci.1,2 Obecnie dostępne preparaty donosowe o działaniu miejscowym są bardzo dobrze tolerowane i można je stosować przewlekle, gdyż nie powodują zaniku błony śluzowej. Większość objawów ubocznych np. podkrwawianie bołny śluzowej nosa jest spowodowane mechanicznym uszkodzeniem błony śluzowej przegrody nosa przez twardą końcówkę dozownika wynikającą z błędnego przyjmowania preparatów donosowych (dotyczy to nie tylko preparatów sterydowych). Ryzyko supresji osi podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowej u osób stosujących jedynie kortykosteroidy donosowe wydaje się małe ze względu na małą ogólnoustrojową biodostępność leku i stosowanie małych dawek.1,2 Badania wykazały, że kortykosteroidy donosowe nie mają wpływu na oś podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczową, z wyjątkiem deksametazonu w aerozolu i betametazonu w kroplach, które mogą (rzadko) spowodować ogólnoustrojowe skutki uboczne.1,2 Wpływ kortykosteroidów stosowanych miejscowo na zatkanie nosa oraz ich właściwości przeciwzapalne dają tym lekom przewagę nad innymi, zwłaszcza w całorocznym alergicznym nieżycie nosa, oraz w tych przypadkach sezonowego nieżytu nosa gdy zatkanie nosa jest głównym objawem i choroba trwa długo. Ich działanie rozwija się stosunkowo wolno (12 h), a maksymalny efekt zostaje osiągnięty w ciągu kilku dni, dlatego winny być stosowane przewlekle (nie nażyczenie). Gdy błona śluzowa nosa jest bardzo obrzęknięta, kortykosteroid podawany donosowo może do niej nie docierać, i w takich przypadkach warto podać miejscowo lek obkurczający naczynia błony śluzowej (np. ksylometazolinę) lub zastosować preparaty z pseudoefedryną. Kortykosteroidy donosowe powinno się stosować regularnie, a w celu osiągnięcia maksymalnego efektu, powinno się rozpoczynać leczenie przed sezonem pylenia (na 10-14 dni przed wystąpieniem objawów). W świetle najnowszych doniesień miejscowe kortykosteroidy wydają się być najlepszym rozwiązaniem w sezonowym i całorocznym alergiczny nieżycie nosa. Pozwalają bowiem na połączenie działań objawowych (usuwają większośc objawów poprawiając znacznie standard życia chorych) oraz przeciwdziałają powikłaniom wynikającym z dłużej utrzymującej się blokady nosa (upośledzenie drożności trąbek słuchowych prowadzące do objawów usznych oraz blokadą kompleksów ujściowo przewodowych prowadząca do powikłań zatokowych).
Kromony Kromony stosowane w leczeniu chorób alergicznych to kromoglikan disodowy i nedokromil sodu. Działanie tych leków jest związane z błoną komórkową komórek tucznych i(lub) zjawiskami wewnątrzkomórkowymi następującymi po związaniu alergenu z IgE. Mechanizm ich działania pozostaje nieznany. Proponuje się zablokowanie kanałów wapniowych w błonie komórkowej, zahamowanie fosfodiesterazy lub blokowanie fosforylacji oksydatywnej. In vitro nedokromil hamuje aktywację neutrofilów, eozynofilów, monocytów, makrofagów i komórek tucznych.1,2 Pomimo bezpieczeństwa leki te nie znajdują zastosowania w przypadkach nasilonych objawów AZBŚN oraz w przypadkach zoastrzeń objawów. Wg części autorów ich działanie na błonę śluzową nosa jest bardzo ograniczone. Nedokromil wydaje się nieznacznie skuteczniejszy od kromoglikanu i szybciej ujawnia się jego działanie. Wg aktualnie obowiązujących konsensusów leczenia AZBŚN kromony odgrywają one rolę w zapobieganiu zapaleniu spojówek 1,2 i w nieżycie nosa we wczesnej fazie lub o łagodnym nasileniu.
Leki obkurczające naczynia błony śluzowej Leki obkurczające naczynia błony śluzowej wpływają na zależne od układu współczulnego napięcie ściany naczyń krwionośnych poprzez receptory adrenergiczne i wyzwalają skurcz naczyń. Do stosowania w praktyce klinicznej dostępne są leki z grupy agonistów receptora @a1-adrenergicznego (np. fenylefryna), agonistów receptora @a2-adrenergicznego (np. oksymetazolina, ksylometazolina, nafazolina), uwalniające noradrenalinę (np. efedryna, pseudoefedryna, fenylopropanolamina, amfetaminy) oraz inhibitorów zwrotnego wychwytu noradrenaliny (np. kokaina, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, fenylopropanolamina).1,2 Stosowane miejscowo leki obkurczające naczynia błony śluzowej bardzo skutecznie usuwają zatkania nosa a także zmniejszają wydzielinę z nosa. W dotychczas publikowanych kluczowych oracowaniach 1,2 (oraz wszystkich polskich opracowaniach powołujących się na konsensusy 1,2) w tabeli charakteryzującej poszczególne grupy preparatów farmakologicznychneguje się wpływ donosowych leków obkurczających naczynia błony śluzowej nosa. Nie mogąc zgodziś się takim spojrzeniem znanych autorytetów przedstawiam własną modyfikację omawianej tabeli.
Tabela 1. Charakterystyka leków stosowanych w alergicznym zapaleniu błony śluzowej nosa i spojówek (modyfikacja własna) Leki obkurczające naczynia błony śluzowej nie mogą być podstawowym preparatem leczniczy jednak to właśnie te leki przynoszą prawie natychmiastowe ustąpienie wycieku i blokady nosa. Tymczasem w we wszystkich omawianych opracowaniach 1,2 autorzy podają, że donosowe leki obkurczające naczynia błony śluzowej nosa nie mają najmniejszego nawet wpływu (w oryginalnych tabelach określają to znaki „0” Tymczasem gdy mamy zostosować najprostszy preparat „na katar” krzychodzą nam na myśl krople zawierające leki obkurczające naczynia błony śluzowej nosa. Leki takie jak efedryna, fenylefryna, fenylopropanolamina, a zwłaszcza pseudoefedryna, są najczęściej stosowanymi doustnymi lekami obkurczającymi naczynia krwionośne błony śluzowej. Mają one słabszy wpływ na zatkanie nosa niż leki stosowane miejscowo, ale nie powodują rozszerzenia naczyń „z odbicia”. Większość badań wykazuje, że krótkotrwałe stosowanie miejscowych leków obkurczających naczynia krwionośne nie prowadzi do zaburzeń czynnościowych lub zmian morfologicznych błony śluzowej. Dłuższe (>10 dni) stosowanie tych leków może spowodować tachyfilaksję, reaktywny obrzęk błony śluzowej nosa i „polekowy nieżyt nosa” (rhinitis medicamentosa). 1,2 Ze względu na ryzyko wystąpienia polekowego nieżytu nosa miejscowe leki obkurczające naczynia błony śluzowej powinno się stosować do 10 dni. Krótkotrwałe stosowanie miejscowe tych leków może mieć na celu szybkie odblokowanie nosa, by ułatwić penetrację innych leków. Leki obkurczające naczynia powinno się stosować ostrożnie u dzieci do 1. roku życia ze względu na wąski przedział dawek terapeutycznych i toksycznych. Ponadto nie poleca się stosowania pseudoefedryny u małych dzieci (<1 roku), osób po 60. roku życia, u kobiet ciężarnych, osób z nadciśnieniem tętniczym, chorobą serca, nadczynnością tarczycy, rozrostem gruczołu krokowego, zaćmą i zaburzeniami psychicznymi, a także u chorych przyjmujących @b-blokery lub inhibitory MAO. 1,2
Leki przeciwcholinergiczne Bromek ipratropium skutecznie opanowuje wyciek wodnistej wydzieliny z nosa, ale nie ma wpływu na kichanie i zatkanie nosa. W chwili obecnej na krajowym rynku farmaceutycznym nie występuje postać donosowa preparatu. Nieliczne badania przeprowadzone u chorych na całoroczny alergiczny nieżyt nosa wykazały, że bromek ipratropium przynosi poprawę jedynie w zakresie zwiększonej ilości wydzieliny; natomiast nie ma danych dotyczących sezonowego nieżytu nosa. Ponieważ chorzy zwykle cierpią z powodu zatkania nosa, świądu i kichania, w zdecydowanej większości przypadków alergicznego nieżytu nosa inne leki mają przewagę nad ipratropium. 1,2 W leczeniu wybranych przypadków AZBŚN nie poddających się leczeniu objawowemu należy wziąć pod uwagę zastosowanie immunoterapii swoistej. Zagadnienie to z uwagi na swoją wagę i rozległość wymaga oddzielnego , szerokiego omówienia.
Leczenie alergicznego nieżytu nosa u dzieci Tak jak w leczeniu osób dorosłych na pierwszym miejscu należy wymienić profilaktykę i unikanie kontaktu z alergenem. Leczenie alergicznego nieżytu nosa u dzieci zasadniczo nie różni się od leczenia tej choroby u dorosłych. Trzeba jednak odpowiednio dobrać dawki leków i wziąć pod uwagę pewne szczególne aspekty. Z jednej strony konieczna jest szczególna ostrożność ze względu na młody wiek chorych, z drugiej zaś wczesne rozpoczęcie odpowiedniego leczenia może mieć nie tylko znaczenie terapeutyczne, ale także zapobiegawcze, co wykazano ostatnio. 1,2 Niewiele leków można stosować u dzieci do 2. roku życia. Roztwór 0,9% NaCl w postaci kropli lub sprayu pomaga niekiedy oczyścić nos przed karmieniem lub położeniem dziecka do snu. Leczenie alergicznego nieżytu nosa u dzieci do 4. roku życia polega głównie na unikaniu alergenu sprawczego, ale w tej grupie wiekowej można już stosować kromoglikan i doustne leki przeciwhistaminowe. Skuteczność kromoglikanu jest niewielka, a konieczność regularnego przyjmowania leku kilka razy dziennie może się stać przyczyną nieprzestrzegania dawkowania. 1,2 Leki przeciwhistaminowe, zarówno miejscowe, jak i doustne, są skuteczne i dobrze tolerowane, ale mogą powodować trudności w nauce (zwłaszcza leki I generacji). 1,2 Propionian flutikazonu można stosować od 4. roku życia, a inne kortykosteroidy miejscowe - od 5. roku życia. W każdym przypadku AZBŚN należy brać pod uwagę obecnośc zmian struktóralnych (np. skrzywienie przegrody nosa, polipy nosa itp.), dlatego w przypadku podejmowania leczenia niezbędne jest wykonanie co najmniej rynoskopii przedniej. Jeśli lekarz nie jest w stanie wykonać tego badania celowe wydaje się skierowanie pacjenta na jednorazową konsultację laryngologiczną w celu wykluczenia zmian strukturalnych.
Piśmiennictwo: 1. International Rhinitis Management Working Group: International Consensus Report on the Diagnosis and Management of Rhinitis. Allergy, 1994; 49 (suppl.9): 5-34. 2. International Conference on Allergic Rhinitis in Childhood. Allergy, 1999; 54 (suppl. 55): 4-34. 3. P. van Cauvenberge, C. Bachert, G. Passalacqua, J. Bousquet, G.W.Canonica, S.R.Durham, W.J.Fokkens, P.H.Howarth, V. Lund, H.J.Mailling, D. Passali, G.K. Scadding, D.Y. Wang. Consensus statement on the treatment of allergic rhinitis. Allergy; 55: 116-134. 4. G. Passalacqua, M. Albano, G.W. Canonica, C. Bachert, P. Van Cauwenberge, R.J. Davies, S.R. Durham, K. Kontou-Fili, F. Horak, H.J. Mailling: Inhaled and nasal corticosteroids: safety aspects. Allergy, 2000;55;16-33.
Tabela 1. Charakterystyka leków stosowanych w leczeniu ANN (modyfikacja autora).
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
