KreatyninaKreatyninaWzrost wartości kreatyniny powyżej normy jest wskaźnikiem pogarszającej się funkcji nerek (powstającej ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek). Podwyższenie wartości kreatyniny następuje, gdy uszkodzone zostaje powyżej 50% czynnych nefronów w nerce. Tak więc wartość kreatyniny nie jest czułym wskaźnikiem wczesnego rozpoznawania chorób nerek, gdyż jak widać jej wartość ulega zwiększeniu dopiero w momencie, gdy występują poważne uszkodzenia. Obecnie ze względu na brak powszechnie stosowanych innych parametrów oceny funkcji nerek, jest ona wciąż podstawowym narzędziem w diagnostyce wydolności nerek. Norma kreatyniny we krwiZa wartości referencyjne kreatyniny we krwi człowieka uznaje się zwykle od 0,6-1,3 mg/dl (53-115 umol/l). Wartość stężenia kreatyniny, która jest produktem metabolizmu mięśni szkieletowych zależy nie tylko od funkcji wydalniczej nerek, lecz także od masy mięśniowej organizmu. Inaczej zatem należy się ustosunkować do stężenia kreatyniny u młodego umięśnionego mężczyzny (znacznie większa produkcja kreatyniny), a inaczej u wyniszczonej starszej kobiety. Wartość kreatyniny, która u mężczyzny będzie normą, u szczupłej osoby będzie już obrazowała uszkodzenie funkcji nerek. Dość istotne różnice w stężeniu kreatyniny widoczne są u osób pozostających na diecie mięsnej, kiedy to wartości tego parametru są podwyższone. Wartości kreatyniny ponad normę są także obserwowane po wysiłku fizycznym. Oznaczanie kreatyniny jako związku endogennego będącego produktem metabolizmu mięśni, który swobodnie przesącza się w kłębuszkach nerkowych, nie ulega resorpcji i praktycznie nie wydziela się w nefronie, a cała przesączona ilość trafia do moczu, wykorzystuje się do oceny klirensu kreatyniny. Na tej postawie można z większą precyzją oceniać stan czynnościowy nerek i obecność potencjalnych powikłań ze strony innych układów organizmu. Kreatynina a układ krążeniaJak napisano powyżej stężenie kreatyniny ulega zwiększeniu w przypadku rozwoju niewydolności nerek, zarówno ostrej jak i przewlekłej. Ostra niewydolność nerekW ostrej niewydolności nerek stężenie kreatyniny narasta o 1-2 mg/dobę. Wzrost stężenia kreatyniny jest nagły i dość szybko osiąga wysokie wartości. Narastanie parametrów niewydolności jest spowodowane między innymi spadkiem przesączania kłębuszkowego, do którego dochodzi w wyniku nieprawidłowego ukrwienia nerki. Jest to spowodowane m.in. zmniejszonym rzutem serca w wyniku:
Zwiększenie oporów naczyniowych wskutek skurczu naczyń nerkowych pod wpływem stosowanych leków (amfoteryczna), rozkurcz naczyń systemowych (wstrząs, sepsa), zakrzepy, zatory, miażdżyca czy ucisk z zewnątrz są także przyczyną niewłaściwego ukrwienia nerki i prowadzą do ostrej niewydolności. Ostra niewydolność nerek także może być przyczyną rozwoju powikłań ze strony układu krążenia:
Przewlekła niewydolność nerekDobra tolerancja przez pacjenta wysokich wartości kreatyniny nasuwa podejrzenie rozpoznania przewlekłej niewydolności nerek. Na podstawie wartości GFR (a pośrednio stężenia kreatyniny) wyróżnia się pięć okresów przewlekłej niewydolności nerek. W pierwszej fazie wartości kreatyniny są zazwyczaj prawidłowe, w drugiej następuje niewielki wzrost kreatyniny, w trzeciej fazie wartość kreatyniny wynosi 1,5-4,0 mg/dl, w czwartej około 5 mg/dl. Wzrost stężenia kreatyniny, a co się z tym wiąże spadek filtracji kłębuszkowej, przyczynia się do narastania nadciśnienia tętniczego. Następstwem nadciśnienia nerkopochodnego może być:
W trzecim stadium, gdzie wartość kreatyniny wynosi 1,5-4,0 mg/dl, dochodzi do zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej, które są istotnym ryzykiem powikłań sercowo-naczyniowych w niewydolności nerek. W ciężkiej niewydolność nerek (kreatynina około 5 mg/dl) najczęściej spotykanymi powikłaniami sercowo-naczyniowymi są:
Lekarz Tomasz Szafarowski |
|
