Postępowanie z poszkodowanymi przy omdleniu.

Omdlenie do krótkotrwała utrata przytomności, spowodowana niedostatecznym mózgu. Niedotlenienie może powstać z różnych przyczyn, np. braku tlenu w powietrzu, zaburzenia oddychania, zwężenia naczyń krwionośnych w obrębie mózgu, zbyt niski poziom cukru we krwi.

Objawy omdlenia mogą poprzedzać:

* zawroty głowy,
* zaburzenia widzenia,
* kołatanie serca,
* nudności,
* wymioty,
* przyśpieszony oddech,
* bladość powłok skórnych,
* pocenie się,
* człowiek przewraca się, kontroluje to resztkami świadomości,

Nie wolno:

* zostawiać ratowanego samego,
* podawać niczego doustnie,
* polewać twarzy wodą,
* podkładać pod głowę np. poduszki (może to spowodować zwężenie lub zamknięcie dróg oddechowych).

Należy:

* ułożyć rannego w pozycji czterokończynowej, tj. na wznak z uniesieniem wszystkich kończyn pod kątem 90o do tułowia,
* pozostawić w tej pozycji 20 sekund, następnie opuścić je na około 10 - 15 sekund i ponownie unieść; powtarzać przez około 2 - 3 minuty,
* jeżeli świadomość nie powróci, to ułożyć rannego w pozycji bocznej bezpiecznej i wezwać Pogotowie Ratunkowe, tel. 999,
* spróbować ustalić przyczynę omdlenia; sprawdzić czy ratowany doznał urazu i czy krwawi,
* jeżeli objawy ustępują, po kilku minutach pomóc wstać; pozostać przy ratowanym, gdyż omdlenie może się powtórzyć,
* sprawdzić czy u ratowanego pojawiły się następujące objawy: nierówność źrenic, zaburzenia mowy, widzenia, osłabienie siły mięśniowej prawej lub lewej części ciała, opadanie prawego lub lewego kącika ust (może to być udar mózgu),
* obserwować ratowanego; jeżeli ponownie zemdleje, ułożyć go w

Pozycja boczna bezpieczna.

Ułożenie to stosuje się wówczas, gdy znajdziemy poszkodowanego nieprzytomnego, który oddycha i ma zachowaną pracę serca a także po prawidłowo przeprowadzonej reanimacji lub nieskutecznej pomocy w przypadku omdlenia.

Ułożenie:

* należy oczyścić jamę ustną ratowanego z wszelkich zanieczyszczeniach, usuwając także sztuczną szczękę,
* ręce ułożyć wzdłuż tułowia ratowanego,
* zgiąć nogę bliższą ratownika w kolanie i stopę podsunąć pod staw kolanowy nogi wyprostowanej,
* nogę zgiętą odepchnąć od siebie wykorzystując zasadę dźwigni tak, aby pośladki poszkodowanego uniosły się, wówczas włożyć pod pośladek rękę bliższą ratownikowi, pamiętając o wyprostowanych palcach ręki,
* ciągnąć nogę zgiętą do siebie - ratownik powoduje przetoczenie się poszkodowanego na bok (należy to robić powoli obserwując głowę ratowanego,
* łapiąc za nadgarstek i staw barkowy rękę, na której leży ratowany wyciągamy od ratownika,
* odginamy głowę do tyłu, aby udrożnić drogi oddechowe,
* rękę, która spoczywa za ratowanym zginamy w łokciu i przesuwamy jej dłoń do twarzy ratowanego,
* dłoń przy głowie układamy tak, aby głowa nie spoczywała na dłoni, a mianowicie kciuk powinien trafić pod brodę, a reszta palców przy policzku; ułożenie to powoduje niezmienną pozycję głowy,
* nogę, która jest wyprostowania należy zgiąć w kolanie i ułożyć ją przy już zgiętej, bliżej przy ratowniku,
* należy sprawdzać co 2 - 3 minuty tętno i oddech.

Postępowanie z poszkodowanym przy utracie przytomności.

Na skutek zaburzeń świadomości człowiek może stracić orientację. Na ogół nie można nawiązać logicznego kontaktu słownego z ratowanym, nie reaguje on na bodźce zewnętrzne np. uciśnięcie ręki.

Objawy:

* zaburzenia orientacji,
* brak reakcji na ból,
* brak reakcji na bodźce zewnętrzne,
* brak logicznego kontaktu słownego z ratowanym,
* śpiączka.

Nie wolno:

* zostawić ratowanego samego,
* podawać niczego doustnie,
* podkładać niczego pod głowę (można spowodować zwężenie lub zamknięcie dróg oddechowych),
* pozostawić w pozycji na wznak.

Należy:

* wezwać Pogotowie Ratunkowe,
* odgiąć głowę ratowanego do tyłu, tak aby broda skierowana była do góry,
* sprawdzić czy ratowany oddycha; jeśli nie - natychmiast rozpocząć sztuczne oddychanie,
* sprawdzić sprawdzić czy ma wyczuwalne tętno i czy oddycha; jeśli nie - rozpocząć resuscytację,
* jeżeli ratowany jest nieprzytomny, ale ma wyczuwalne tętno i oddycha - ułożyć go w

Pozycja boczna bezpieczna.

Ułożenie to stosuje się wówczas, gdy znajdziemy poszkodowanego nieprzytomnego, który oddycha i ma zachowaną pracę serca a także po prawidłowo przeprowadzonej reanimacji lub nieskutecznej pomocy w przypadku omdlenia.

Ułożenie:

* należy oczyścić jamę ustną ratowanego z wszelkich zanieczyszczeniach, usuwając także sztuczną szczękę,
* ręce ułożyć wzdłuż tułowia ratowanego,
* zgiąć nogę bliższą ratownika w kolanie i stopę podsunąć pod staw kolanowy nogi wyprostowanej,
* nogę zgiętą odepchnąć od siebie wykorzystując zasadę dźwigni tak, aby pośladki poszkodowanego uniosły się, wówczas włożyć pod pośladek rękę bliższą ratownikowi, pamiętając o wyprostowanych palcach ręki,
* ciągnąć nogę zgiętą do siebie - ratownik powoduje przetoczenie się poszkodowanego na bok (należy to robić powoli obserwując głowę ratowanego,
* łapiąc za nadgarstek i staw barkowy rękę, na której leży ratowany wyciągamy od ratownika,
* odginamy głowę do tyłu, aby udrożnić drogi oddechowe,
* rękę, która spoczywa za ratowanym zginamy w łokciu i przesuwamy jej dłoń do twarzy ratowanego,
* dłoń przy głowie układamy tak, aby głowa nie spoczywała na dłoni, a mianowicie kciuk powinien trafić pod brodę, a reszta palców przy policzku; ułożenie to powoduje niezmienną pozycję głowy,
* nogę, która jest wyprostowania należy zgiąć w kolanie i ułożyć ją przy już zgiętej, bliżej przy ratowniku,
* należy sprawdzać co 2 - 3 minuty tętno i oddech.

Postępowanie z nieprzytomnym przy zaburzeniach oddychania.

Niezbędny do życia tlen wdychany jest przez nos i (lub) usta, a następnie drogami oddechowymi, czyli przez krtań, tchawicę, oskrzela dociera do płuc, skąd przedostaje się do krwi, a z krwią do wszystkich narządów. W oddychaniu biorą również udział mięśnie klatki piersiowej i żebra. Oddychanie jest kontrolowane przez centralny układ nerwowy. Uraz lub niewydolność któregokolwiek z elementów biorących udział w oddychaniu prowadzi do zaburzeń. Wszelkie sytuacje powodujące zaburzenia w oddychaniu wymagają natychmiastowej pomocy.

Objawy:

* przyśpieszony, płytki oddech,
* kaszel, niekiedy z wykrztuszeniem,
* świsty, rzężenie słyszalne w czasie wydychania i wdychania powietrza,
* sinica warg i paznokci,
* zaburzenia świadomości,
* zatrzymanie oddechu,
* utrata przytomności.

Nie wolno:

* zostawić ratowanego samego,
* podawać niczego doustnie,
* podkładać niczego pod głowę,
* układać rannego w pozycji która jest dla niego niewygodna.

Należy:

* sprawdzić czy ratowany oddycha - jeśli nie - natychmiast rozpocząć sztuczne oddychanie,
* sprawdzić, czy ratowany ma wyczuwalne tętno i czy oddycha - jeśli nie - rozpocząć resuscytację.
* wezwać Pogotowie Ratunkowe,
* sprawdzić czy zaburzenia oddychania nie polegają jedynie na przyśpieszonym oddechu; przyczyną może być zdenerwowanie; uspokoić ratowanego i postarać się, aby zwolnił tempo oddychania; spowodować, aby oddychał z taką częstotliwością jak ratownik,
* sprawdzić, czy przyczyną zaburzeń jest ciało obce, które dostało się do dróg oddechowych,
* dowiedzieć się od ratowanego, czy zaburzeniom towarzyszy ból w klatce piersiowej (piekący, gniotący zlokalizowany za mostkiem),
* dowiedzieć się od ratowanego, czy przyczyną zaburzeń może być spożycie substancji trujących, alkoholu, przedawkowania leków; sprawdzić czy poszkodowany ma poszerzone lub zwężone źrenice, czy ma nudności i wymioty,
* dowiedzieć się od ratowanego, czy doznał urazów np. klatki piersiowej, szyi,

Przy zaburzeniach oddychania spowodowanych tonięciem.

Zaburzenia oddychania u tonącego spowodowane są dostaniem się wody do płuc, a także odruchowym zwężeniem dróg oddechowych, zwłaszcza krtani.

Objawy:

* trudności w oddychaniu,
* zaburzenia świadomości,
* utrata przytomności.

Nie wolno:

* podejmować prób wylania wody z dróg oddechowych i żołądka.

Należy:

* wezwać Pogotowie Ratunkowe,
* natychmiast rozpocząć akcję ratunkową; po dopłynięciu do brzegu oczyścić jamę ustną ratowanego, wyjmując z niej resztki jedzenia, wodorosty, sztuczną szczękę,
* jak najszybciej rozpocząć sztuczne oddychanie,
* sprawdzić czy ma wyczuwalne tętno i oddycha - jeśli nie - rozpocząć resuscytację,
* zdjąć z ratowanego mokre ubranie, zabezpieczyć przed przechłodzeniem okrywając go np. kocem.
* odwieść ratowanego do szpitala.

Postępowanie z poszkodowanym przy zatrzymaniu krążenia.

Zatrzymanie krążenia i oddychania oznacza zaburzenia czynności serca i oddychania. Zatrzymanie krążenia prowadzi do śmierci. W wyniku zatrzymania krążenia tlen przestaje być dostarczany do narządów i tkanek. Najmniej odporny na brak tlenu jest mózg. Po 3 - 5 minutach dochodzi do obumierania komórek mózgu, potem kolejno innych narządów. W razie zatrzymania krążenia ratujący musi jak najszybciej rozpocząć resuscytację, czyli masaż serca i sztuczne oddychanie.

Objawy:

* utrata przytomności,
* brak wyczuwalnego tętna na dużych tętnicach,
* zatrzymanie oddechu.

Nie wolno:

*opóźniać resuscytacji,
*przerywać resuscytacji, jeś1i tętno jest nadal niewyczuwalne lub ratowany nadal nie oddycha,
*zostawiać ratowanego samego.

Należy:

*wezwać Pogotowie Ratunkowe i zawiadomić dyspozytora o rozpoczęciu resuscytacji,
*zapewnić udział innych osób w resuscytacji,
*ułożyć ratowanego na wznak na twardym podłożu,
*sprawdzić, czy ratowany ma wyczuwalne tętno - najlepiej robić to na tętnicy szyjnej lub na tętnicy udowej (w pachwinie). Tętno można mierzyć dwoma palcami lub trzema (wskazującym, środkowym i serdecznym),
*sprawdzić czy ratowany oddycha,
*uklęknąć przy ratowanym,
*udrożnić drogi oddechowe ratowanego; usunąć palcem zabezpieczonym rękawiczką lub owiniętym np. torebką foliową z jego ust sztuczną szczękę, resztki jedzenia, wymiociny, ciała obce,
*odgiąć głowę do tyłu, tak by broda skierowana była ku górze,
*rozpocząć resuscytację od sztucznego oddychania metodą usta - usta; nabrać powietrze i wdmuchnąć je do ust zaciskając palcami nos ratowanego; po dwóch wdmuchnięciach powietrza przerwać sztuczne oddychanie,
*rozpocząć masaż serca; ułożyć lewą dłoń na dolnej części mostka, prawą na lewej i ucisnąć mostek nie zginając rąk w łokciach, ucisnąć 15 razy; ponownie 2 razy wdmuchnąć powietrze i znowu 15 razy ucisnąć mostek; uciskać mostek w tempie około 100 - 120 razy w ciągu minuty,
*po około minucie resuscytacji sprawdzić, czy ratowany ma wyczuwalne tętno i czy oddycha - jeśli sztuczne oddychanie wykonywane jest skutecznie to klatka piersiowa powinna po każdym wdechu unosić się, a następnie opadać; jeś1i ruchy klatki piersiowej są, niewidoczne, poprawić ułożenie głowy i sprawdzić czy drogi oddechowe są drożne,
*jeśli resuscytują, dwie osoby, jedna wykonuje masaż serca, a druga sztuczne oddychanie; należy wdmuchiwać powietrze w stosunku 1 : 5, to znaczy po jednym wdmuchnięciu powietrza drugi ratownik pięć razy uciska mostek,
* sprawdzić, czy ratowany ma wyczuwalne tętno i czy oddycha - jeś1i nie - prowadzić resuscytację; jeśli ma wyczuwalne tętno, ale me oddycha - prowadzić sztuczne oddychanie; jeśli ratowany ma wyczuwalne tętno i oddycha - kontrolować jego stan do przyjazdu Pogotowia.

Postępowanie z poszkodowanym przy wstrząsach.

Wstrząs jest to groźny dla życia stan spowodowany zmniejszeniem przepływu kiwi. Przyczyną wstrząsu może być zakłócenie pracy serca lub reakcja na ciężkie urazy, operacje, oparzenia, zakażenia. Wstrząs może wystąpić również po przegrzaniu, obniżeniu poziomu cukru we krwi lub po ukąszeniu. Łatwiej jest zapobiegać wstrząsowi, niż go leczyć. Niekiedy silny ból lub strach mogą wywołać objawy przypominające wstrząs.

Objawy:

*osłabienie,
*niepokój,
*zimna, wilgotna skóra,
*przyśpieszone nieregularne tętno,
*przyśpieszony płytki oddech,
*nudności,
*wymioty,
*wzmożone pragnienie,
* zaburzenia świadomości,
*zmiany psychologicznie poszkodowanego (3 fazy)

I faza - poszkodowany pobudzony (nie odpowiada logicznie na pytania ratownika, a sam zadaje pytania o wszystko)
II faza - poszkodowany przechodzi do normalności (odpowiada logicznie na pytania),
III faza - poszkodowany staje się apatyczny, senny - spadek ciśnienia krwi.

Nie wolno:

*zostawiać ratowanego samego,
*przykładać ciepłych okładów,
*podawać niczego doustnie,
*ruszać niepotrzebnie ratowanego, jeśli znajduje się w bezpiecznym miejscu,
*przewozić ratowanego niespecjalistycznymi środkami transportu.

Należy:

*wezwać Pogotowie Ratunkowe,
*postarać się ustalić przyczynę wstrząsu,
*sprawdzić, czy przyczyną wstrząsu jest uraz kręgosłupa,
*jeśli ratowany nie doznał urazu kręgosłupa, ułożyć go na płaskim podłożu z uniesionymi nogami (20 - 30 cm) i okryć kocem,
*sprawdzić, czy ratowany oddycha - jeśli nie - natychmiast rozpocząć sztuczne oddychanie,
*sprawdzić, czy ratowany ma wyczuwalne tętno i czy oddycha - jeśli nie - rozpocząć resuscytację,
*jeśli ratowany wymiotuje lub krwawi z jamy ustnej, ułożyć go w pozycji bocznej bezpiecznej,
*jeśli ratowany ma pragnienie, zwilżyć tylko jego usta wodą; nie podawać niczego doustnie,
*sprawdzać co 1 - 2 minuty oddech i tętno; jeśli nastąpi zatrzymanie krążenia (brak tętna i oddechu), natychmiast rozpocząć resuscytację,
*okryć ratowanego czymkolwiek i w każdej temperaturze otoczenia.

Postępowanie z poszkodowanym przy krwotokach.

Dorosły człowiek ma około 5 - 6 litrów krwi. Krew płynie naczy­niami krwionośnymi: tętnicami - bogata w tlen i żyłami - odtleniona. Z uszkodzonej tętnicy krew wypływa pod dużym ciśnieniem i jest jasnoczerwona. Podczas krwotoku żylnego krew jest ciemniejsza i wypływa pod mniejszym ciśnieniem. Krwotok, w wyniku którego krew wydostaje się na zewnątrz, nazywa się zewnętrznym, krwotok do jam ciała - wewnętrznym. W organizmie zdrowego człowieka działają, mechanizmy, które powodują krzepnięcie krwi i powstawanie skrzepu. Im wolniej krew wypływa, tym łatwiej powstaje skrzep i zasklepiają się naczynia. Krwotok może stanowić zagrożenie życia.

Objawy:

*krwawienie z rany w wyniku przerwania ciągłości skóry,
*krwawienie z nosa, jamy ustnej, oka, ucha, z dróg rodnych u kobiet poza okresem miesiączki,
*pojawienie się krwi w wymiocinach,
*wystąpienie krwi w moczu,
*oddawanie czarnego, smolistego stolca oraz pojawienie się kiwi w trakcie wypróżniania,
*bladość śluzówek oczu, ust,
*przyśpieszenie słabo wyczuwalnego tętna,
*osłabienie,
*zaburzenia świadomości,
*utrata przytomności.

Nie wolno:

*myć rozległych ran,
*usuwać z ran ciał obcych,
*używać wąskich opasek uciskowych (np. sznurka),
*tamować krwotoku przez ucisk w miejscu krwawienia, jeśli zraniona jest gałka oczna, w ranie znajduje się ciało obce lub gdy podejrzewa się złamanie kości czaszki,
*ruszać ratowanego, jeżeli podejrzewa się uraz kręgosłupa lub złamanie kości.

Należy:

*wezwać Pogotowie Ratunkowe w przypadku obfitego krwawienia lub podejrzenia krwotoku wewnętrznego,
*ocenić, czy krwotok jest wewnętrzny czy zewnętrzny, z jednego miejsca czy z kilku, skąpy czy obfity,
*zachować czystość, gdyż otwarta rana jest podatna na zakażenie,
*włożyć sterylne rękawice gumowe, gdyż kontakt z krwią może być niebezpieczny,
*spróbować opanować krwawienie przez uciśnięcie lub założenie powyżej miejsca krwawienia opaski uciskowej,
*sprawdzić tętno na szyi lub w okolicy nadgarstka,
*zabrać z ratowanym dokumenty z wpisem grupy krwi ratowanego.

Postępowanie z poszkodowanym przy skaleczeniach.

Skaleczenie powstaje w wyniku przerwania ciągłości skóry, utrata krwi jest niewielka. U osób zdrowych po chwili w miejscu zranienia tworzy się skrzep. Tylko niektóre skaleczenia wymagają uciśnięcia. Wszystkie na­tomiast trzeba oczyścić i chronić przed zakażeniem np. tężcem. W razie zranienia i zanieczyszczenia rany decyzję dotyczącą dalszego postępowania trzeba pozostawić lekarzowi.

Objawy:

* pojawienie się niewielkiego krwawienia,
*zaczerwienienie i (lub) obrzęk,
*ból w okolicy zranionego miejsca,
*gorączka.

Nie wolno:

*używać waty ani ligniny do opatrywania ran.

Należy:

*umyć i zdezynfekować skaleczone miejsce,
*założyć na małe skaleczenie plaster z opatrunkiem,
*jeśli krwawienie utrzymuje się, ucisnąć skaleczone miejsce i zabandażować,
*zadbać o to, aby skaleczona część ciała była utrzymana w czystości,
* jeśli skaleczenie powstało w wyniku pogryzienia, zawieść ratowanego do lekarza.

Postępowanie z poszkodowanym przy oparzeniach.

Oparzenie jest następstwem kontaktu skóry z gorącymi przedmiotami, płynami lub powietrzem. Porażenie prądem lub piorunem również może spowodować oparzenia. Oprócz oparzenia zewnętrznego może dojść, w następstwie wypicia bardzo gorących płynów lub szkodliwych substancji chemicznych, do oparzenia jamy ustnej, przełyku, narządów wewnętrznych. Ocenie powinna podlegać wielkości oparzonej powierzchni i głębokość opa­rzenia.

Objawy:

*zaczerwienienie skóry,
*ból,
*obrzęk,
*pęcherze,
*wstrząs,
*utrata przytomności,
*zwęglenie tkanek skóry i głębszych.

Nie wolno:

*podawać niczego doustnie przy oparzeniach wewnętrznych i rozległych oparzeniach zewnętrznych,
*smarować oparzonej skóry maściami, kremami lub tłuszczami spożywczymi,
*przekłuwać pęcherzy,
*zostawiać ratowanego samego, jeśli oparzenie jest rozlegle,
*zdejmować ubrania ratowanego, gdy oparzenie spowodowane jest działaniem wysokiej temperatury.

Należy:

*postarać się ustalić przyczynę oparzenia, jego roz1egłość, głębokość i rodzaj,
*dowiedzieć się, czy oparzeniu nie uległy drogi oddechowe,
*wezwać Pogotowie Ratunkowe, jeśli oparzenie jest rozlegle,
*ochłodzić oparzoną część ciała czystą wodą; jeżeli zanurzenie w wodzie przez co najmniej 10 minut nie jest moż1iwe, polewać delikatnie wodą poparzoną powierzchnię przez 10 - 20 minut; jeśli oparzenie jest rozległe, nie ochładzać oparzonych powierzchni ciała - przechłodzenie może wywołać wstrząs,
*zdjąć delikatnie odzież z oparzonych części ciała,
*jeżeli oparzona jest ręka, zdjąć biżuterię, zanim narastający obrzęk uniemożliwi to,
*natychmiast zdjąć ubranie, kiedy ratowany oparzył się związkami chemicznymi,
*po ochłodzeniu poczekać aż wyschnie oparzona skóra a następnie osłonić opatrunkiem,
*jeżeli oparzone są palce, rozdzielić je opatrunkiem,
*jeżeli jest to możliwe, unieruchomić oparzoną część ciała; ułożyć ratowanego tak, aby oparzona część ciała była uniesiona.
*zawieźć oparzonego do lekarza; tylko najmniejsze oparzenia mogą być leczone w warunkach domowych.

Postępowanie z poszkodowanym przy zatruciach.

Objawy:

*ból głowy,
*biegunka,
*wymioty,
*bóle brzucha,
*zaburzenia oddychania,
*zaburzenia świadomości,
*utrata przytomności.

Nie wolno:

*lekceważyć zatruć – nawet jeśli nie wystąpiły jeszcze objawy,
*wywoływać wymiotów po wypiciu benzyny, nafty lub terpentyny,
*wywoływać wymiotów, jeśli upłynęło więcej niż 15 minut od połknięcia substancji żrącej (kwasy, ługi),
*wywoływać wymiotów, jeśli ratowany jest nieprzytomny,
*zostawiać ratowanego samego.

Należy:

*wezwać Pogotowie Ratunkowe,
*ustalić, ile czasu upłynęło od momentu zatrucia i jakie są objawy zatrucia,
*wynieść ratowanego z pomieszczenia wypełnionego oparami substancji toksycznej,
*sprawdzić czy ratowany oddycha - jeśli nie - natychmiast rozpocząć sztuczne oddychanie,
*sprawdzić czy tętno jest wyczuwalne i czy oddycha - jeśli nie - rozpocząć resuscytację,
*jeśli ratowany jest nieprzytomny, ale oddycha i ma wyczuwalne tętno, ułożyć w pozycji bocznej bezpiecznej,
*ocenić, czy można usunąć resztę substancji trującej przez spłukanie wodą, zdjęcie ubrania czy umycie części ciała pod bieżącą wodą; zachować środki ostrożności,
*jeśli ratowany połkną trujące substancje, spróbować (jeś1i jest przytomny i nie ma przeciwwskazań) wywołać wymioty; podać do picia ciepłą, wodę z dodatkiem soli (około 1 litra), a następnie wywołać wymioty podrażniając palcem ty1ną ścianę gardła.

Postępowanie z poszkodowanym przy odmrożeniach.

W następstwie odmrożenia dochodzi do częściowego, a nawet całkowitego ograniczenia przepływu krwi w odmrożonej części ciała. Gwałtowne, powierzchowne i nadmierne ogrzanie odmrożonej skóry może spowodować powstanie oparzeń i nasilenie zmian martwiczych. Oziębione tkanki są podatne na urazy mechaniczne.

Objawy:

*zaczerwienienie skóry,
*ból,
*pęcherze,
*twarda, przemarznięta skóra,
*martwica skóry i mięśni.

Nie wolno:

*rozgrzewać gwałtownie odmrożonych części ciała,
*stosować masażu do rozgrzania odmrożonych części ciała,
*przekłuwać pęcherzy powstałych po odmrożeniu.

Należy:

*ustalić czy odmrożenie jest powierzchowne, głębokie, czy też doszło już do martwicy tkanek (tkanka taka ma czarny kolor); najpierw sprawdzić nos, uszy i palce, ponieważ te części ciała najłatwiej można odmrozić,
*przenieść ratowanego do ciepłego pomieszczenia,
*odmrożone części ciała ratowanego zanurzyć w wodzie (o temperaturze około 28 0C i po chwili podnosić stopniowo temperaturę wody do 37 0C); okres podnoszenia temperatury wody powinien wynosić około 20 minut,
*nałożyć opatrunek na uszkodzoną, skórę,
*uprzedzić ratowanego, że ból i obrzęk będą, narastały
*podać cieple napoje,
*zawieźć ratowanego do lekarza.

Postępowanie z poszkodowanymi przy złamaniach.

Złamanie kości najczęściej spowodowane jest urazem mechanicznym. Jeśli złamana kość przebije skórę, jest to złamanie otwarte. Jeśli nie dojdzie do przebicia skóry, jest to złamanie zamknięte. Złamaniu najczęściej ulegają kończyny. Rzadziej dochodzi do złamania żeber, obojczyka, miednicy, kręgosłupa, szczęki.

Objawy:

*ból,
*obrzęk,
*krwawienie,
*zmiana zabarwienia skóry,
*zmiana kształtu,
*trudności w poruszaniu,
*widoczne w ranie odłamy kostne.

Nie wolno:

*ruszać ratowanego bez wyraźnej potrzeby,
*przemieszczać ratowanego bez unieruchomienia złamanej części ciała,
*poruszać złamania. części ciała,
*samodzielnie nastawiać złamanej kończyny,
*podawać niczego doustnie,
*zostawić ratowanego samego.

Należy:

*wezwać Pogotowie Ratunkowe lub zawieść ratowanego do szpitala,
*zdjąć ze złamanej części ciała biżuterię oraz jeśli to koniecznie, ubranie; odzież najlepiej rozciąć,
*unieruchomić dwa sąsiednie stawy,
*udzielać pierwszej pomocy bardzo delikatnie, uprzedzając ratowanego o tym co będzie robione.

Postępowanie z poszkodowanymi przy udarach mózgu.

Udar mózgu jest następstwem nagłego przerwania dopływu krwi tętniczej do pewnego obszaru mózgu wskutek pęknięcia lub zakrzepu w naczyniach krwionośnych.

Objawy:

* nagły, silny ból głowy,
*nudności,
*zaburzenia równowagi,
*zawroty głowy,
*nagłe, niekiedy przemijające osłabienie siły mięśni i czucia skóry jednej potowy ciała,
*drgawki mogące dotyczyć jednej kończyny lub połowy ciała,
*opadnięcie kącika ust po jednej stronie,
*zaburzenia mowy (bełkot),
*nagłe zaburzenie widzenia,
*nierówność źrenic,
*utrata przytomności,
*krwotoki zewnętrzne z nosa i uszu.

Nie wolno:

*zostawiać ratowanego samego,
*podawać niczego doustnie.

Należy:

*wezwać Pogotowie Ratunkowe,
*ułożyć ratowanego na plecach - to ubożenie zmniejsza ciśnienie krwi,
*sprawdzić czy ratowany oddycha - jeśli nie - natychmiast rozpocząć sztuczne oddychanie,
*sprawdzić, czy ma wyczuwalne tętno i czy oddycha - jeśli nie - rozpocząć resuscytację,
*jeśli ratowany jest nieprzytomny, ale ma wyczuwalne tętno i oddycha, ubożyć go w pozycji bocznej bezpiecznej.

Postępowanie z poszkodowanym przy przechłodzeniach.

Wskutek głębokiego oziębienia ciała spowa1niajaą się w organizmie wszystkie procesy fizjologiczne: zmniejsza się częstość oddechów, zwalnia czynność serca, obniża przepływ krwi w naczyniach skóry i mięśni. Mimo oziębienia w organizmie zachowany zostaje przepływ krwi przez ważne dla życia narządy. Nieumiejętne, zbyt gwałtowne ogrzanie ciała może być nie tylko szkodliwe, lecz nawet prowadzić do śmierci ratowanego.

Objawy:

*dreszcze,
*zaburzenia koordynacji ruchów,
*zaburzenia orientacji,
*obniżona temperatura ciała,
*sztywność mięśni,
*płytkie i rzadkie oddechy,
*słabo wyczuwalne, rzadkie uderzenia tętna,
*utrata przytomności,
*brak oznak życia.

Nie wolno:

*uznać za martwą osobę, która uległa przechłodzeniu (hipotermii), przed próbą jej ogrzania,
*podawać alkoholu,
*ogrzewać zbyt gwałtownie,
*zostawiać ratowanego samego.

Należy:

*wezwać Pogotowie Ratunkowe,
*jeśli ratowany jest przytomny, powoli ogrzewać jego ciało,
*zdjąć przemarznięte ubranie, okryć go kocem, folią aluminiową ogrzewać własnym ciałem,
*przenieść do ciepłego pomieszczenia
*podać ciepłe napoje,
*udrożnić drogi oddechowe,
*jeśli ratowany jest nieprzytomny, sprawdzić czy ma zaburzenia oddychania; sztuczne oddychanie rozpocząć dopiero wtedy, gdy częstość oddechów wynosi mniej niż 6 na minutę,
*nie rozpoczynać masażu serca z powodu wolnej czynności serca; resuscytację rozpocząć dopiero w razie braku tętna.
*czekając na przyjazd Pogotowia Ratunkowego, powoli podnosić temperaturę ciała,
* pamiętać, że odmrożone części ciała są podatne na urazy mechaniczne.

Postępowanie z poszkodowanym przy przegrzaniach.

Przyczyną przegrzania może być długotrwałe wykonywanie ciężkiej pracy fizycznej lub przebywanie w wysokiej temperaturze. Organizm stara się chronić przed wysoką temperaturą poprzez pocenie się. Jeśli ten mechanizm ochronny nie wystarcza, temperatura tkanek rośnie. Wskutek utraty soli i wody z organizmu dochodzi do przegrzania. Na udar cieplny najbardziej narażone są dzieci i osoby starsze. Jeśli przyczyną przegrzania jest długotrwałe przebywanie na słońcu, należy natychmiast umieścić ratowanego w cieniu lub chłodnym pomieszczeniu. Udar słoneczny może być bardzo niebezpieczny.

Objawy:

*osłabienie,
*ból,
*zawroty głowy,
*pragnienie,
*nudności,
*wymioty,
*skurcze mięśni,
*utrata przytomności.

Nie wolno:

*podawać napojów alkoholowych,
*podawać napojów zawierających kofeinę (kawa),
*podawać leków obniżających temperaturę (polopiryna, pyralgina).

Należy:

*ustalić, co było źródłem przegrzania i zlikwidować przyczynę
*ratowanego wyprowadzić na powietrze lub do innego pomieszczenia,
*ułożyć przytomnego ratowanego na plecach z nogami uniesionymi na wysokość 20 - 30 cm,
*obniżyć temperaturę ciała okładając ratowanego mokrymi zimnymi tkaninami,
*podawać do picia pół szklanki wody z solą co 15 minut (1 łyżeczka soli na szklankę wody) lub samą wodę,
*jeśli ratowany jest nieprzytomny, ale oddycha i ma wyczuwalne tętno, ułożyć w pozycji bocznej bezpiecznej,
*wezwać Pogotowie Ratunkowe. Kontrolować tętno i oddech,
*jeżeli nastąpi zanik tętna, rozpocząć resuscytację,
*chronić ratowanego przed urazami w przypadku wystąpienia drgawek.