Witamina B2 (ryboflawina)

Witamina B3 (niacyna) PP

Witamina B5 (kwas pantotenowy)

Witamina B6 (pirydoksyna)

Witamina B7 (biotyna)

Witamina B9 (kwas foliowy)

Witamina B12 (cyjanokobalamina)

Witamina B1 (tiamina)

odgrywa zasadniczą rolę w procesach oddychania tkankowego, głównie w przemianie węglowodanów, jest częścią składową koenzymu karboksylazy (pirofosforanu tiaminy). Wzmaga czynność acetylocholiny, hamuje esterazę cholinowa, działa synergicznie z tyroksyną i insuliną, pobudza wydzielanie gonadotropin. Stany niedoboru witaminy B1 prowadzą do zaburzeń oddychania tkankowego, czynności układu nerwowego, wątroby i mięśnia sercowego.

wskazania
Profilaktycznie - u niemowląt i małych dzieci karmionych sztucznie.

Leczniczo - hipowitaminoza i awitaminoza B1, zapalenie wielonerwowe, choroba beri-beri, stany zapalne i porażenia nerwów obwodowych, nerwobóle, rwa kulszowa, niektóre schorzenia ośrodkowego układu nerwowego, cukrzyca, zaburzenia sercowo-naczyniowe, uszkodzenia miąższu wątroby, wyczerpanie psychosomatyczne, świąd, półpasiec, liszaj Wilsona, zaburzenia metabolizmu.

OBJAWY UBOCZNE
Ponieważ wiatamina B1 podawana parenteralnie może wywołać objawy znacznej nieraz nadwrażliwości (szok anafilaktyczny), nie należy z zasady jej podawać dożylnie. Jedynie u chorych w śpiączce można podawać tę witaminę w bardzo powolnym wlewie dożylnym.

wystepowanie:
Drożdże, marchew, pomidory, jabłka, mleko, jaja, wątroba, otręby ryżowe, mięso, kiełki pszenicy, orzechy i rośliny strączkowe.

Zapotrzebowanie
Dorośli : zapobiegawczo - doustnie 3-9mg dziennie podzielone na 2-3 dawki jednorazowe.

Leczniczo - zazwyczj 10-25 mg dziennie. W ciężkich przypadkach 100-300 mg na dobę, podzielone na 2-3 dawki jednorazowe.

UWAGA!!!
Przyjęty pokarm, nadużywanie alkoholu powodują opóźnianie wchłaniania witaminy. Obecność dwutlenku siarki w winach lub atmosferze, czarne porzeczki powodują rozkład witaminy.


WITAMINA B2 (Ryboflawina)

jest koenzymem wielu enzymów flawonowych - dehydrogenaz, odgrywa ważną rolę w procesach oksydoredukcyjnych, głównie w przemianie węglowodanów. Wpływa na syntezę kwasów tłuszczowych z białek i węglowodanów.W organiźmie człowieka wchodzi w skład mononukleotydu flawinowego (FMN) i dinukleotydu flawino-adeninowego (FAD) - koenzymów wchodzących w skład enzymów (oksydoreduktaz), które biorą udział w przemianie glukozy i aminokwasów w procesach utleniania komórkowego. Odgrywa również ważną rolę w biochemicznych przemianach w siatkówce oka.



Wskazania
Hipowitaminoza lub awitaminoza B2: zaczerwienienie, obrzmienie lub pękanie błony sluzowej jamy ustnej, zapalenie czerwieni warg, języka lub błon sluzowych, plesniawki, zajady jamy ustnej, zmiany w narzadzie wzroku, zaćma, łojotok, pelagra, choroby układu nerwowego, dystrofie mięsni, obrzęk sluzowaty.
Nie rozkłada się w czasie gotowania, traci aktywność pod wpływem światła. Witamina B2 znajduje się w drożdżach, wątrobie, mleku, jajach, jarzynach, mięsie.
Dzienne zapotrzebowanie człowieka na witaminę B2 wynosi ok. 1-2 mg.


WITAMINA B6 (pirydoksyna, adermina, pirydoksal, pirydoksamina)

bierze udział w przemianie białek jako koenzym dekarboksylazy i transaminaz aminokwasów. Szczególnie ważny jest jej udział w przemianie tryptofanu (dającej kwas nikotynowy i serotoninę). Jako koenzym fosforylazy wpływa na glikogenezę i glikogenolizę w mięśniach. Witamina B6 odgrywa także ważną rolę w procesach odpornościowych i krwiotwórczych. Zmniejsza wydzielanie prolaktyny.

Wskazania
Hipowitaminoza B6, akrodynia, choroba popromienna, niedokrwistosć makrocytarna, leukopenia, choroby obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego, dystrofia mięśniowa, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, paradontopatie, łojotok, erytrodermie złuszczające, oparzenia słoneczne, cystynuria.

Interakcje
Zaobserwowano, że witamina B6 inaktywuje działanie lewodopy w parkinsonizmie. Niedobory witaminy B6 powstają przy leczeniu dużymi dawkami izoniazydu i hydralazyny. U chorych tych mogą wystapić neuropatie.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B6 wynosi ok. 2 mg.

WITAMINA B12( kobalamina, cyjanokobalamina)

jest krwiotwórczym czynnikiem wątroby, którego czynność hemopoetyczna polega na udziale w syntezie protoporfiryn i przekształceniu kwasu foliowego w folinowy. Jest koenzymem transmetylacji oraz syntezy grup metylowych. Łacznie z kwasem foliowym jest niezbędna w syntezie rybozydów purynowych szpiku i tworzeniu krwinek czerwonych i białych. Ponadto uczestniczy w dojrzewaniu komórek nabłonkowych, wykazuje właściwości neurotropowe , ochraniające miąższ wątroby (chroni grupy sulfhydrylowe). Bierze udział w syntezie aminokwasów i kwasów nukleinowych, pobudzając wzrost komórek i przyczyniając się do tworzenia i dojrzewania erytrocytów, a także leukocytów. Pełni ponadto funkcje koenzymu w przemianie kwasów organicznych, np. bursztynowego i metylojabłkowego.
Witamina B12 nie jest syntezowana ani przez zwierzęta, ani przez rośliny wyższe, ale tylko przez bakterie, jest witaminą zarówno dla zwierząt jak i roślin. Głównym jej źródłem są produkty zwierzęce, zwłaszcza wątroba i mleko, ryby.W niewielkim stopniu jest tworzona przez bakterie w przewodzie pokarmowym, skąd jest wchłaniana tylko w obecności tzw. czynnika krwiotwórczego wewnętrznego.

Wskazania
Nadbarwliwa niedokrwistość megaloblastyczna (choroba Addisona - Biermera), leukopenia, niedokrwistość z niedoboru białek po resekcji żołądka, zmiany neurologiczne w przebiegu niedokrwistości, zapalenie wielonerwowe, uszkodzenie miąższu wątroby, porażenie nerwów w przebiegu kleszczowego zapalenia mózgu.

Objawy uboczne
Bardzo rzadko: zapalenie jamy ustnej, czerwienica o łagodnym przebiegu, uczuleniowe odczyny skórne.

Interakcje
Kwas p-aminosalicylowy (PAS) zmniejsza wchłanianie witaminy B12. Chloramfenikol zaburza dojrzewanie krwinek czerwonych i dlatego chorzy otrzymujący ten lek mogą słabo reagować na podawanie witaminy B12. Neomycyna zmniejsza wchłanianie witaminy B12, a kolchicyna zwiększa jej wchłanianie.
Dawkowanie jest zależne od stanu klinicznego (indywidualnie). Prawdopodobnie zapotrzebowanie dzienne człowieka na tę witaminę wynosi ok. 0,002 mg.


WITAMINA B13-kwas arotowy

Bierze udział w metabolizmie kwasu foliowego i witaminy B12. Dotychczas nie ustalono zapotrzebowania dziennego w diecie.

Korzyści
Prawdopodobnie ułatwia funkcjonowanie wątroby i zapobiega przedwczesnemu starzeniu się. Pomaga w leczeniu stwardnienia rozsianego.

Pochodzenie
Warzywa korzeniowe, serwatka i kwaśne mleko.

Suplementacja
Dostępna w postaci orotonianu wapnia.


WITAMINA B15
Należy do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie. Mierzona jest w miligramach. Działanie jej jest wspomagane przez witaminy A i E.

Korzyści
- wydłuża życie komórki
- zmniejsza zmęczenie
- obniża poziom choresterolu we krwi
- usuwa objawy anginy i astmy
- zapobiega marskości wątroby
- bierze udział w wydalaniu produktów przemiany materii
- stymuluje reakcje odpornościowe
- bierze udziałw syntezie białka

Pochodzenie


Drożdże piwne, nie łuskany ryż, pełne ziarno zboża, nasiona dyni, ziarno sezamowe.

Suplementacja
Zwykle stosowana jest w dawce po 50 mg, zalecana dzienna dawka od 50 do 150 mg.

Toksyczność
Nie są znane przypadki zatruć. Niekiedy obserwowano nudności na początku kuracji, ale zwykle objawy te ustępowały po kilku dniach.

WITAMINA B17 - Letril

Chemicznie jest zwązkiem dwóch czasteczek cukru oraz benzaldehydu i cyjanku, bywa też nazywana amygdaliną. W medycynie, spełniając funkcje leku, znana jest pod nazwą nitridozydu. Otrzymywana jest z pestek moreli. Jest jedyną z witamin z grupy B która nie występuje w drożdżach piwnych. Mimo doniesień dotyczących jej korzystnego działania w leczeniu chorób nowotworowych nie wprowadzono jej do ogólnego stosowania w większości stanów amerykańskich.
Niedobory tej witaminy mogą doprowadzić do spadku odporności na nowotwory.

Pochodzenie
Małe ilości letrilu znajdują się w pestkach moreli, jabłek, czereśni, brzoskwiń, śliwek i nektarynek.

Suplementacja
Najczęściej stosowane dawki dzienne wynoszą od 0.25 do 1 g.

BIOTYNA - koenzym R albo witamina H

Należy do grupy witamin B, jest rozpuszczalna w wodzie, zawiera związki siarki. Mierzona jest w mikrogramach (mcg). Jest konieczna do syntezy kwasu askorbinowego. Bierze udział w metabolizmie białek i tłuszczów. Zapotrzebowanie dzienne w diecie osób dorosłych wynosi od 100 do 300 mcg. Mogą ją syntetyzować bakterie jelitowe. Spożywanie surowych jajek może utrudniać jej wchłanianie.

Korzyści
- Zapobiega siwieniu włosów
- Zapobiega łysieniu
- Lagodzi bóle mięśniowe
- Leczy wypryski i stany zapalne skóry

Choroba niedoborowa
Wypryski skórne, skrajne wyczerpanie, pogorszenie metabolizmu tłuszczów, wyniszczenie organizmu, łysienie, depresja.

Pochodzenie
Wątroba wołowa, żółtko jaja, mąka sojowa, drożdże piwne, mleko, nie łuskany ryż.

Witamina C

By jednak działanie witaminy C było skuteczne, potrzebuje ona cynku. Ten biopierwiastek czuwa nad właściwymi przemianami kwasu askorbinowego w organizmie i reguluje funkcjonowanie układu odpornościowego. Pomaga też zwalczyć przeziębienie i ból gardła, a tak- że przyspiesza powrót do zdrowia w okresie rekonwalescencji.

Najlepszym źródłem witaminy C są oczywiście owoce i warzywa, zwłaszcza nać pietruszki, papryka, kiwi oraz cytrusy. Pamiętajmy jednak, że witamina ta jest bardzo nietrwała, dlatego najlepiej jeść zawierające ją produkty na surowo lub krótko gotowane na parze bądź w małej ilości wody. Dużo cynku jest natomiast w orzechach, migdałach oraz rybach. Dbajmy, by ich nie zbrakło w diecie.

to inaczej kwas askorbinowy lub dehydroaskorbinowy. Nazwa ta pochodzi od łacińskich słów, które można przetłumaczyć jako "bez szkorbutu" ("a" oznacza zaprzeczenie, nieobecność, brak, zaś "scorbutus" to szkorbut, czyli choroba, na którą zapada się z braku witaminy C).
Kwas askorbinowy jest białym, drobnokrystalicznym, kwaśnym proszkiem bez zapachu. W wodzie rozpuszcza się łatwo, gorzej w etanolu, źle rozpuszcza się w acetonie. Jest praktycznie nierozpuszczalny w chloroformie.

Kwas askorbinowy - zwaiazek o silnych właściwościach redukcyjnych - działa antyoksydacyjnie - pełni zasadnicze funkcje w procesach oksydoredukcyjnych ustroju. Jest aktywatorem białkowej przemiany aminokwasów aromatycznych, przez fosforylację glukozy wpływa na syntezę hormonów steroidowych kory nadnerczej i syntezę insuliny.Jest nieodzowny w prawidłowym funkcjonowaniu tkanki łącznej (w syntezie kwasu hialuronowego) i w procesach kostnienia. Bierze także udział hematopoezie, w przyswajaniu żelaza i syntezie hemoglobiny. Odgrywa ważną rolę w procesach odpornościowych, działa odtruwajaco. Mechanizm działania nie jest jeszcze dokładnie wyjaśniony. Wiadomo jest, że jest jednym z czynników warunkujących syntezę katecholamin i hydroksyproliny. Przypuszcza się, że bierze udział w tworzeniu interferonu, przeciwciał i immunoglobin G i M. Dostateczna podaż witaminy C może wpłynać hamujaco na proces starzenia się ustroju. Podawanie bardzo dużych dawek (powyżej 5g na dobę) witaminy C ciężarnym może wywołać poronienie. Brak witaminy C w pożywieniu ciężarnej stwarza zagrożenie teratogenne dla płodu.

Wskazania
Hipowitaminoza lub awitaminoza C, gnilec, niedokrwistosć (pomocniczo), niektóre skazy krwotoczne, stany zapalne dziąseł, błony śluzowej, skóry, przewodu pokarmowego, układu nerwowego. Przysadkowe lub nadnercze zaburzenia hormonalne, choroby uczuleniowe, kolagenozy, oparzenia, zatrucia, stany wyczerpania psychosomatycznego, rekonwalescencja, karmienie sztuczne niemowlat.

Ponadto witamina C - podobnie jak A czy E - jest znanym już i wszechobecnie występującym w organizmie przeciwutleniaczem, który chroni płyny ustrojowe (a więc krew i inne płyny znajdujące się wewnątrz i na zewnątrz komórek) przed wolnymi rodnikami tlenu mogącymi spowodować uszkodzenia m.in. wyściółki naczyń krwionośnych . Zwalczając wolne rodniki, witamina C hamuje utlenianie "dobrego" cholesterolu LDL, dzięki czemu utrudnia jego niekorzystną przemianę.

Neutralizowanie przez witaminę C szkodliwego wpływu tych cząsteczek tlenu chroni organizm przed zmianami nowotworowymi, a więc rakiem żołądka, jamy ustnej, przełyku, płuc, wątroby, szyjki macicy i odbytu. Usuwa, jak już wspomnieliśmy, wolne rodniki, które mogłyby spowodować uszkodzenia komórek, ich błon komórkowych, a nawet DNA. Dzięki działaniu witaminy C zmniejsza się więc prawdopodobieństwo powstania zmian nowotworowych. Umożliwia to skuteczniejszą obronę przed już zdegenerowanymi, zmienionymi komórkami. Przypuszcza się, że witamina ta ogranicza produkcję działających nowotworowo nitrozamin, czyli substancji powstałych z połączenia azotynów (dodawanych do konserwowanych produktów żywnościowych, m.in. do mięsa) z substancjami znajdującymi się w żołądku. Ponadto łagodzi ona nieprzyjemne objawy uboczne radioterapii stosowanej w leczeniu nowotworów.

Objawy uboczne
Stosowanie wysokich dawek powoduje zakwaszenie moczu, upośledzając w ten sposób wydalanie stałych kwasów i zasad. Kwaśny odczyn moczu może powodować wytrącanie się mocznów i cystynianów oraz tworzenie się kamieni w drogach moczowych, nie należy więc podawać dużych dawek witaminy C chorym ze skłonnościa do dny, cystynurii lub tworzenia się kamieni moczanowych.

Interakcje
Podwyższona przez witaminę C kwasowość moczu stwarza prawdopodobieństwo krystalizacji PAS i sulfonamidów. Zmniejsza też wchłanianie zwrotne w cewkach trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych i amfetaminy. Duże dawki kwasu askorbinowego mogą zmieniać wyniki testów na obecność glukozy w moczu.

Człowiek musi pobierać witaminę C z pokarmów, natomiast zwierzęta są w stanie wytwarzać ją same (w wyjątkiem małp i świnek morskich)

Chemiczną, czystą postać witaminy C otrzymuje się z dekstrozy pochodzącej z kukurydzy, chociaż ani sama kukurydza, ani dekstroza nie zawierają tej witaminy.
Witaminie C znajdującej się w głogu towarzyszą inne substancje enzymatyczne, takie jak bioflawonoidy, hesperydyna, rutyna, które ułatwiają wchłanianie tej naturalnej witaminy.
Podczas stresu i wysiłku fizycznego wzrasta zużycie witaminy C, co powoduje zwiększenie jej zapotrzebowania.
Witamina C pomaga we wchłanianiu żelaza, manganu, a także zmniejsza toksyczność selenu, miedzi, wanadu, kobaltu i rtęci. Obniża również ilość selenu i miedzi.

Wapń i mangan zmniejszają wydalanie witaminy C z moczem.
Witamina ta odgrywa dużą rolę w uaktywnianiu się witaminy B9 (kwasu foliowego).
Zbyt mała ilość witaminy C powoduje zwiększone wydalanie witaminy B6.
W wyniku stosowania witaminy C zwiększa się skuteczność leków stosowanych przy infekcjach układu moczowego, ma ona również działanie przeczyszczające.
Długotrwałe przyjmowanie aspiryny trzykrotnie zwiększa wydalanie witaminy C, dlatego też należy wtedy zwiększyć dawki tej witaminy.

Osoby palące, kobiety w ciąży, w okresie karmienia piersią, stosujące środki antykoncepcyjne oraz ludzie starsi potrzebują więcej witaminy C. Witaminę C niszczy tlenek węgla, którym jest zanieczyszczone powietrze w miastach, dlatego też ich mieszkańcy powinni przyjmować jej zwiększone dawki.
Duża ilość witaminy C może wpływać na zafałszowanie wyników analizy krwi, moczu i stolca. Niekiedy maskuje obecność krwi w stolcu, a wyniki badań poziomu hemoglobiny i cukru we krwi u cukrzyków w okresie zwiększonego przyjmowania witaminy C mogą nie być wiarygodne.




Witamina A (Akseroftol) odgrywa rolę w procesie tworzenia rodopsyny, decydującej o możliwości widzenia o zmierzchu. Bierze udział w pzemianie ogólnoustrojowej, a zwłaszcza w metabolizmie białek, głównie aminokwasów siarkowych, warunkując prawidłowe rogowacenie nabłonków, w metabolizmie węglowodanów i hormonów steroidowych. Stymuluje wydzielanie hormonu tyreotropowego, jednocześnie częściowo unieczynniając tyroksynę w tkankach. Aktywizuje układy enzymatyczne wątroby, wywiera wpływ na czynniki odpornościowe ustoju. Działa antyoksydacyjnie.


Witamina A
w stanie gotowym znajduje się głównie w tranie rybim, wątrobie, mleku, maśle, żółtkach jaj.


Wskazania
Zapobiegawczo - u niemowlat karmionych sztucznie w pierwszych trzech miesiącach życia.
Leczniczo - hipowitaminoza i awitaminoza A; slepota zmierzchowa, keratomalacja, kseroftalmia; choroby skóry z nadmiernym rogowaceniem i łuszczeniem naskórka; rybia łuska, erytrodermia ichtiotyczna wrodzona, rogowiec dłoni i stóp, rogowacenie mieszkowe, choroba Dariera, łuszczyca, łysienie plackowate rzekome, łojotok, trądzik pospolity; przewlekle nieżyty dróg oddechowych i przewodu pokarmowego, choroby wątroby i dróg żółciowych, kamienica nerkowa.

Rola w organizmie

Nowotwory. Wystarczjąca ilość witaminy A w pożywieniu i jej stałe stężenie we krwi mają zmniejszać ryzyko zachorowania na niektóre postacie nowotworów, takie jak rak piersi, żołądka, szyjki macicy i płuc. Witamina A może również pomagać w zapobieganiu nowotworom przez utrzymywanie w dobrym stanie tkanek nabłonkowych, hamowanie rozwoju zniekształconych komórek oraz wzmacnianie układu immunologicznego.

Nabłonek. Witamina A pomaga w kształtowaniu i utrzymaniu wilgotnego i zdrowego nabłonka:tkanki, która pokrywa wewętrzne i zewnętrzne powierzchnie ciała. Tak więc witamina A jest niezbędna do utrzymania w dobrym stanie rogówki oka, wszystkich błon śluzowych, przewodu pokarmowego, przewodu moczowego, układu rozrodczego, skóry i płuc.Spożywanie odpowiedniej ilości witaminy A wpływa dodatnio na stan błony śluzowej żołądka i może zapobiec chorobie wrzodowej.

Oczy i wzrok. Witamina A jest niezbędna dla normalnego widzenia. W połączeniu z pewnym wyspecjalizowanym rodzajem białka jest obecna w siatkówce oka i konieczna do widzenia przy słabym oświetleniu.

Wzrost i budowa kości. Witamina A jest ważna w okresie wzrostu i dla budowy tkanki kostnej. Zależy od niej również tworzenie się szkliwa nazębnego i właściwy rozstaw uzębienia.

Odporność. Witaminę A nazywa się często " witaminą antyinfekcyjną", ponieważ bierze udział w budowie i wspomaganiu naturalnych barier chroniących organizm przed zakażeniem, tj. skóry, płuc czy błony śluzowej jamy ustnej i gardła. Ponadto wspomaga ona układ immunologiczny: naturalny system samoobrony organizmu przed zakażeniem i chorobami. Optymalne przyswajanie witaminy z pożywieniem oraz jej wysokie stężenie we krwi pozwalają znacznie skrócić czas trwania odry u dzieci i zmniejszają ryzyko powikłań, takich jak zapalenie płuc i wycieńczenie organizmu, które mogą być przyczyną hospitalizacji.

Choroby wątroby. Przyjmowanie odpowiednich ilości witaminy A może złagodzić skutki działania na wątrobę toksycznych substancji chemicznych.

Rozrodczość. Witamina A może pomagać w prawidłowym przebiegu ciąży. Nie stwierdzono dokładnie, w jaki sposób witamina A wpływa na układ rozrodczy. Wiadomo tylko, że ma ona dodatni wpływ na niektóre hormony i wspomaga prawidłowe zmiany komórek, charakterystyczne dla wczesnych faz rozwoju płodu.

Przeciwwskazania
Rzadko spotykana hiperwitaminoza A. Ostrożnie stosować duże dawki w ciąży. Nie podawać łącznie z parafiną płynną, która upośledza wchłanianie witaminy.

Niedobór witaminy A powoduje:

• wysuszenie błon śluzowych
• wzrost zagrożenia infekcjami
• zagrożenie ślepotą zmierzchową ( kurza ślepota )
• zahamowanie wzrostu
• kruchość paznokci, wolno rosnace paznokcie
• łuszczyca
• trądzik pospolity
• łysienie plackowate
• biegunki

-  powoduje bóle stawow
. suche, łamliwe włosy
. suchość skóry
. wysypka skórna
. brak apetytu
. częste infekcje
. złe widzenie
. zahamowanie wzrostu

Objawy nadmiaru witaminy A

. drażliwość
. zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (m.in. wymioty, brak łaknienia, nudności)
. zmiany zabarwienia skóry
. powiększenie wątroby i śledziony
. wypadanie włosów
. świad skóry
. suchość skóry
. depresja

Interakcje
Równoczesne podawanie miejscowo witaminy A znosi niekorzystny wpływ kortykoidów na gojenie się ran. Duże dawki witaminy A przyśpieszają odczyn opadania krwinek, wydłużają czas protombinowy, zmniejszają liczbę krwinek białych i czerwonych. Istnieją doniesienia że stosowanie środków antykoncepcyjnych zwiększa stężenie witaminy A we krwi.

Witaminę A odkryto i rozszyfrowano jej strukturę chemiczna w roku 1931. Od 1947 witaminę A wytwarza się syntetycznie.

Karoteny pełnia bardzo ważną funkcje - chronią komórki roślin przed wrogimi mikroorganizmami.

W odniesieniu do karotenów opinia o tzw. wolnych rodnikach wcale nie jest jednoznaczna. Nie muszą one być tylko narzędziem zła lecz także dobroczynną instytucją zajmującą się zabijaniem tego co stare a stwarzaniem warunków życia dla tego co nowe w organiźmie. Młode komórki są chronione przez karoteny i inne substancje. W związku z tym wolne rodniki nie mogą wyrządzić im krzywdy. Ludzie, których ścianki komórek "wypchane są do oporu karotenami" zachowują młodość o wiele dłużej niż ci, u których koncentracja karotenów jest słaba. Tak więc aby zachować młodość należy spożywać pokarm bogaty w karoteny. W przypadku braku odpowiedniej ilości przeciwutleniaczy np.: karotenów przeżycie staje się niemożliwe. Utlenianie powoduje szkody w jądrze komórki co w efekcie prowadzi do procesu starzenia, chorób nowotworowych, schorzeń serca.

Przyjmując witaminę A w dużych ilościach można ją przedawkować. Natomiast nie grozi nam przedawkowanie witaminy A jeśli zamiast tabletek staramy się spożywać produkty roślinne o dużej zawartości karotenu.

Ludzie, których praca wiąże się z długim siedzeniem przed monitorem komputera potrzebują bezwzglednie wiecej witaminy A.

Witamina A jest także niezbędna gdy chodzi o okres miłości i rozmnażania. Błony śluzowe organów płciowych potrzebują tej witaminy aby nie ulec nadmiernemu wysuszeniu.

Brak witaminy A powoduje, że dziecko może przestac rosnąć. Witamina A współdziała z hormonem wzrostu. Nie bez powodu pierwszy pokarm matki to siara - odznacza się dużą koncentracją karotenów (widać to po silnym żółtym zabarwieniu).

Witamina D

Nazwa ta obejmuje kilka związków określanych jako witamina:
D1 (kalcyferol),
D2 (ergokalcyferol),
D3 (cholekalcyferol).
Została uzyskana z tranu, ale organizm - jako jedną z niewielu witamin - może wyprodukować ją sam pod wpływem promieni słonecznych. I tak witamina D1 znajduje się w tranie, D2 jest wytwarzana w roślinach wystawionych na działanie promieni ultrafioletowych, natomiast witamina D3 powstaje w skórze ludzi i zwierzat. organizm sam moze produkowac witamine D

dziesiec minut slonecznej kapieli codziennie w czasie letnich miesiecy zapewnia odpowiednia dawke tej witaminy na caly rok u doroslego czlowieka

Budowa chemiczna
Witamina D2 = ergokalcyferol, C28H44OH
Witamina D3 = cholekalcyferol, C27H44OH
Witamina D2 ma wzór sumaryczny C28H43OH taki sam jak ergosterol, krystalizuje w postaci białych igieł o temperaturze topnienia 115° -117°, rozpuszcza się w tłuszczach i rozpuszczalnikach tłuszczowych. Na ogół przyjmuje się, że witamina D2 jest oporna na ogrzewanie i utlenianie, jednak w miare przechowywania jej działanie biologiczne obniża się. Krystaliczna witamina D2 przechowywana w atmosferze beztlenowej, w ciemności i temperaturze około 2° C zachowuje swoją pełna aktywność przez wiele miesięcy. Trzymana w podobnych warunkach ale w oliwie po 5 latach posiadała połowe swojej aktywności biologicznej. Na ogół jej trwałość w tłuszczach jest dość duża. Procesy jełczenia tłuszczów mają działać niszcząco na witaminę D2 natomiast światło nie wywiera takiego wpływu. Witamina D3 zachowuje się podobnie jak witamina D2 choć trwalsza jest witamina D3. Podobnie ci, którzy maja ciemna karnacje, musza otrzymywac wiecej witaminy D, gdyz ich cera odbija promienie sloneczne. Oslabienie i wypadanie zebów jest nastepstwem braku wapnia i fosforu, co jest wynikiem niedoboru witaminy D.Wynikiem nadmiaru tej witaminy moze byc biegunka, latwe meczenie sie, wzmozone oddawanie moczu, ból oczu, swiad skóry, bóle glowy, nudnosci, brak apetytu, a nadmiar wapnia, który osadza sie w nerkach, tetnicach, sercu, w uszach i plucach, powoduje niekorzystne zmiany w tych organach, a nawet opóznienie w rozwoju dziecka. U doroslych zwieksza ryzyko zawalu, powstania miazdzycy i kamicy nerkowej.

Znaczenie witaminy D
niski poziom witaminy d wpływa na wysokie ciśnienie i poziom cukru we krwi, co może powodować problemy ze zdrowiem. naukowcy odkryli nowe znaczenie witaminy d. witamina słońca jest odpowiedzialna za mocne kości, jednak ostatnie badania łączą witaminę d z innymi czynnikami zdrowotnymi. badania na nastolatkach potwierdza, że niski poziom witaminy d podnosi ryzyko chorób serca. nastolatki o najniższym poziomie witaminy d miały dwukrotnie większe prawdopodobieństwo

Rola w organizmie
Witamina D pobudza wchłanianie wapnia i fosforu, a także zapobiega nadmiernemu wydalaniu tych pierwiastków z moczem.

Wapń - jest przede wszystkim budulcem kości i zębów, które zawierają wapń w dwóch postaciach: związanej na stałe, a także "wymiennej". Ponieważ organizm musi zużywać wapń także do innych potrzeb, pobierając go z krwi, dlatego też gdy odczuwa brak tego pierwiastka, wykorzystuje wapń wchodzący w skład owej wymiennej części układu kostnego. Tak więc w sytuacji niedoboru tego pierwiastka przedostaje się on do układu krwionośnego, co osłabia nasze kości, które stają się porowate, podatne na zniekształcenia i złamania. Dlatego też tak ważne jest zapewnienie organizmowi odpowiedniej ilości wapnia, gdyż organizm nie musi go wtedy pobierać z tkanki kostnej (witamina D umożliwia wchłanianie wapnia w jelicie cienkim). Rola tego pierwiastka jest więc bardzo istotna szczególnie w procesie kształtowania się tkanki kostnej u dzieci i młodzieży, gdy kości rosną i stają się twardsze. Większa jego ilość jest potrzebna również kobietom po menopauzie, czyli w okresie największego zagrożenia osteoporozą.

Podobnie ważna jest obecność fosforu, który znajduje się we wszystkich żywych komórkach i pokarmach. Uczestniczy w przewodzeniu bodźców nerwowych, jest budulcem błon komórkowych, tkanek miękkich, takich jak nerki, serce, mózg, mięśnie, bierze udział w wielu procesach metabolicznych i reakcjach chemicznych, a także we wchłanianiu niacyny. Wchodzi w skład kodu genetycznego oraz pomaga w uwalnianiu energii z białek, węglowodanów i tłuszczów. Oddziałuje korzystnie na serce, nerki, a także na kości i dziąsła. Dzięki obecności tego pierwiastka w organizmie jest utrzymywane prawidłowe pH, współdziała on z witaminą B, umożliwia wchłanianie glukozy. Jest potrzebny podczas wzrostu i naprawy uszkodzonych tkanek, podtrzymuje witalność organizmu, a także łagodzi bóle w zapaleniu stawów.

Witamina D ma wpływ nie tylko na prawidłowe kształtowanie się kości u dzieci i dorosłych, na ich odpowiednią gęstość, ale i na stan naszego uzębienia. Obecność tej witaminy we krwi wpływa także korzystnie na system nerwowy, a więc również na skurcze mięśni, a nawet serca, gdyż odpowiednia ilość wapnia umożliwia sprawne przewodzenie impulsów nerwowych.

Wpływa także na inne tkanki: zapobiega i łagodzi stany zapalne skóry, reguluje wydzielanie insuliny, a tym samym wpływa na odpowiedni poziom cukru w organizmie. Ma także korzystny wpływ na słuch, gdyż decyduje o dobrym stanie kostek ucha wewnętrznego. Bez wystarczającej ilości wapnia, którego wchłanianie ułatwia witamina D, stają się one porowate i mało sprawne. Utrudnia to przekazywanie sygnałów do nerwów przewodzących te informacje do mózgu. Oddziałuje na komórki szpiku kostnego produkujące komórki obronne (monocyty). Na obecność tej witaminy reagują także komórki przytarczyc, jajników, a także niektóre komórki mózgu, mięsień sercowy i komórki sutka.

Obecność witaminy D zapobiega różnego rodzaju nowotworom, takim jak rak okrężnicy, rak piersi, rak prostaty, chłoniak nieziarniczy.

Skutki niedoboru witaminy
Niedobór witaminy D jest przyczyną występowania krzywicy u dzieci i młodzieży, a także u dorosłych. W wyniku tej choroby, powstałej z powodu braku fosforu i wapnia, kości ulegają zniekształceniu i osłabieniu, wykrzywiają się pod wpływem ciężaru ciała szybko rosnącego dziecka. Kości i nadgarstki stają się powiększone, klatka piersiowa zaczyna przypominać pierś gołębia, u dzieci powstają opóźnienia we wzroście zębów. Poza tym poci się ono częściej i staje się nadmiernie aktywne. Dlatego też tak ważny jest kontakt dziecka ze światłem słonecznym, a w sytuacji jego niedoboru uzupełnianie tej witaminy w pożywieniu i odpowiednich preparatach. U tych ludzi dorosłych, którzy mają utrudniony dostęp do słońca lub spożywają produkty pozbawione witaminy D, może pojawić się rozmiękczenie kości, zwane osteomalacją, które prowadzi do częstych złamań i skrzywień układu kostnego.

Niedobór witaminy D u dorosłych sprzyja powstawaniu osteoporozy. Polega ona na zmniejszeniu się masy i gęstości kości, co prowadzi do zwyrodnienia układu kostnego w wyniku ubywania wapnia z organizmu. Kości stają się porowate, kruche i łamliwe. Chorzy (najczęściej kobiety) mają przy tym zniekształconą sylwetkę.

Zbyt mała ilość witaminy D (podobnie jak brak witaminy A) może powodować zapalenie spojówek, a także stany zapalne skóry.

Osłabienie organizmu spowodowane między innymi brakiem witaminy D (a także A i C) prowadzi do zmniejszonej odporności na zaziębienia.

Skutkiem niedoboru witaminy D bywa także pogorszenie słuchu.

Bez witaminy D praca systemu nerwowego i mięśniowego jest utrudniona, gdyż reguluje ona odpowiedni poziom wapnia we krwi. Zwiększenie ryzyka powstawania chorób nowotworowych może być spowodowane również brakiem witaminy D.

Osłabienie i wypadanie zębów jest następstwem braku wapnia i fosforu, co jest wynikiem niedoboru witaminy D.

Witamina D w dużych ilościach jest toksyczna - jeżeli spożywa się ją w czterokrotnie większej dawce niż zalecana.

Wynikiem nadmiaru tej witaminy może być biegunka, łatwe męczenie się, wzmożone oddawanie moczu, ból oczu, świąd skóry, bóle głowy, nudności, brak apetytu, a nadmiar wapnia, który osadza się w nerkach, tętnicach, sercu, w uszach i płucach, powoduje niekorzystne zmiany w tych organach, a nawet opóźnienie w rozwoju dziecka. U dorosłych zwiększa ryzyko zawału, powstania miażdżycy i kamicy nerkowej.

Pochodzenie witaminy D
Doskonałym źródłem witaminy D jest tran i oleje rybne, które znajdują się w rybach, takich jak łosoś, tuńczyk, śledź, makrela czy sardynki. Witaminę tę znajdziemy również w mleku (najlepiej wzbogaconym dodatkowo przez dodanie tej witaminy), a także w wątrobie, białku jaj oraz przetworach mlecznych, takich jak ser, masło czy śmietana. Oczywiście jej ilość zależy od sposobu przygotowywania tych produktów, jej przechowywania, warunków jej przewożenia, a nawet od tego, czy krowy będące "producentkami" mleka miały odpowiedni dostęp do słońca.

Niedostatek witaminy D zwiększa podatność na infekcje, grozi cukrzycą, chorobami serca, nowotworami, a nawet chorobami psychicznymi. Witamina D stymuluje wychwyt wapnia i wbudowywania go w kości. Proces remodelingu kości czyli usuwania i wbudowywania wapnia odbywa się nie tylko w dzieciństwie, ale przez całe życie. Witamina D wytwarzana jest w skórze pod wpływem promieniowania słonecznego oraz jest dostarczana wraz z pożywieniem. Główne jej źródło to ryby i tran.

Witamina D jest jedną z nielicznych witamin, których nie musimy dostarczać w pożywieniu; organizm sam może produkować witaminę D pod wpływem promieni słonecznych, które przedostają się do naszej skóry. Naukowcy twierdzą, że dziesięć minut słonecznej kąpieli codziennie w czasie letnich miesięcy zapewnia odpowiednią dawkę tej witaminy na cały rok. Należy tu jednak brać pod uwagę indywidualne zapotrzebowania, np. to, że dzieci potrzebują więcej witaminy niż dorośli, a ponadto - że wraz z wiekiem zmniejsza się zdolność organizmu do wytwarzania tej witaminy pod wpływem promieni ultrafioletowych. Również osoby znajdujące się w zanieczyszczonym środowisku mają mniejsze szanse na odpowiednią ilość witaminy D w organizmie. Podobnie ci, którzy mają ciemną karnację, muszą otrzymywać więcej witaminy D, gdyż ich cera odbija promienie słoneczne.

Jak odkryto witaminę D?
niski poziom witaminy D zagraża nie tylko krzywicą, lecz również otyłością. i wczesnego rozwoju przewlekłych chorób, np. cukrzycy.

Odkrycie witaminy D wiąże się ściśle z chorobą zwaną krzywicą. W roku 1645 Whistler opisał krzywice, a w 5 lat pózniej Glisson podał jej dokładny obraz kliniczny. W XVIII wieku tran został dość powszechnie uznany jako lek przeciw krzywicy. Pierwsi stosowali go rybacy i chłopi mieszkający w pasie nadmorskim. W roku 1890 Palm na podstawie badań nad częstotliwościa występowania krzywicy w różnych krajach świata wykazał, że istnieje duża zależność między zapadalnością na tę chorobę a intensywnością nasłonecznienia. Powiązanie roli światla i żywienia w etiologii krzywicy nastąpiło dopiero w 1924 roku, kiedy to Hess i Weinstock oraz Steenbock dowiedli, że naświetlanie niektórych produktów promieniami ultrafioletowymi nadaje im właściwości przeciwkrzywicze. W 1927 roku Windaus i Hess dowiedli, że to ergosterol zamienia się na witaminę D. W 1931 roku Angew a rok później Windaus wyodrębnili w wyniku naświetlania ergosterolu czystą krystaliczną witamine D2.
W sześć lat później otrzymano witaminę D3 przez naświetlanie 7-dehydrosterolu. Następnie wyjaśniono, że naturalna witamina powstaje w skórze człowieka pod wpływem promieniowania słonecznego.

Witamina E- Tokoferol
Witamina E (tokoferol) bierze udział w przemianie materii, jako związek antyoksydacyjny i zwiększający podaż tlenu, zapobiega utlenianiu witaminy A , nienasyconych kwasów tłuszczowych i innych lipidów, uniemożliwiając tworzenie toksycznych produktów ich utleniania. Obniża podwyższony poziom lipidów w surowicy krwi. Przypuszcza się że przemieszcza cholesterol frakcji LDL we frakcję HDL. Nie wpływa na aktywność cyklazy adenilowej , ale blokuje działanie cAMP fosfodwuesterazy, zwiększając w efekcie stężenie cAMP i zmniejszając gotowość trombocytów do agregacji. Aktywuje układy enzymatyczne oddychania tkankowego, uczestniczy w procesach odtruwania. Chroni komórki przed stłuszczeniem, podtrzymuje czynność tkanki mięśniowej, ułatwia przyswajanie tlenu przez erytrocyty, zwiększa zużytkowanie białka. Jej wchłanialność jest odwrotnie proporcjonalna do wielkości jednorazowej dawki i np. z dawki jednorazowej 100 mg ulega resorbcji 80%, z dawki jednorazowej 500 mg - tylko 68%.

Wskazania
Choroby tkanki łącznej, choroby mięśni, twardzina, zmiany skóry, włosów lub paznokci, trądzik pospolity i różowaty, choroby znikowe skóry, parodontie, choroby miąższu wątroby, zaburzenia czynności gruczołów płciowych, zaburzenia mikrokrążenia obwodowego i ośrodkowego.

Interakcje
Istnieją doniesienia że witamina E może nasilać działanie doustne leków przeciwzakrzepowych i wywołać krwawienie u chorych z niedoborem witaminy K.
Dzienne zapotrzebowanie człowieka na witaminę E wynosi 10-30 mg.

Witamina K

Mianem witaminy K określamy grupę związków nierozpuszczalnych w wodzie, ale rozpuszczalnych w tłuszczach. Do grupy tej należą:
witamina K1 (fitomenadion)
witamina K2 (menachinon-6)
witamina K3 (menadion)

Witaminę K1 pozyskuje się z pożywienia, K2 jest produkowana przez bakterie jelitowe, natomiast witamina K3 jest syntetyzowana, tzn. produkowana sztucznie.

Witamina K jest koenzymem syntezy protombiny w wątrobie, zapewnia prawidłową krzepliwość krwi. Bierze udział w przemianach oksydoredukcyjnych ustroju. Uszczelnia sródbłonki naczyń krwionośnych. Zapobiega krwawieniom wewnętrznym oraz krwotokom, jest czynnikiem zmniejszającym nadmierne, obfite krwawienia miesiączkowe.Reguluje wytwarzanie protrombiny, czyli białka osocza krwi, które bierze udział w zespole procesów zapobiegających wypływowi krwi w przypadku zranienia i uszkodzenia naczyń krwionośnych. Zatrzymanie krwawienia po przerwaniu ciągłości ściany naczyniowej ma wieloetapowy przebieg: polega na przekształceniu rozpuszczalnego białka osocza, fibrynogenu, w nierozpuszczalną fibrynę o włóknistej strukturze i kończy się powstaniem skrzepu, który zatyka uszkodzone miejsce, dzięki czemu tamuje wypływ krwi. Na prawidłowy przebieg tego procesu - obok wielu czynników o charakterze enzymatycznym zawartych w osoczu, płytkach krwi i tkankach oraz jonów wapnia - ma właśnie witamina K.


Przypuszcza się, że obecność witaminy K jest istotna w gospodarce wapniowej i mineralizacji tkanek. Dzieje się tak dlatego, że witamina ta ma wpływ na działanie niektórych białek (takich jak osteokalcyna) znajdujących się w kościach. Procesy te są niezwykle ważne dla organizmu, gdyż obecność składników mineralnych (do których należą m.in. wapń, potas, sód, chlor, magnez, fosfor, siarka, żelazo) jest konieczna do jego właściwego fukcjonowania. Biorą one bowiem udział m.in. w budowie kości, skurczach mięśni, produkcji energii, a we krwi i innych płynach ustrojowych regulują pH, ciśnienie płynów między krwią i innymi komórkami, wiążą białka i inne substancje organiczne. Minerały są poza tym obecne w czerwonych ciałkach krwi, błonach komórkowych, hormonach i enzymach. Dlatego też niedobór tych pierwiastków, pośrednio spowodowany brakiem witaminy K, może przyczynić się do zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu.


Naukowcy prowadzą również badania nad znaczeniem witaminy K w hamowaniu nowotworów piersi, jajników, okrężnicy, żołądka, woreczka żółciowego, wątroby i nerek. Badania laboratoryjne wykazują, że obecność witaminy K ogranicza rozwój nowotworu.

Niedobór i nadmiar
Z niedoborem witaminy K spotykamy się rzadko, gdyż organizm może ją wytwarzać sam za pomocą mikroorganizmów, które znajdują się w jelicie cienkim. Brak witaminy K mogą odczuwać ci, którzy jedzą za mało zielonolistnych warzyw. Poza tym niedobór tej cennej substancji występuje szczególnie u dorosłych podczas kuracji antybiotykowej, jeśli pacjent nadużywa leków, osłabia to bowiem bakterie przewodu pokarmowego produkujące tę witaminę. Działanie witaminy K hamuje także przyjmowanie innych lekarstw, takich jak kumaryna, warfaryna, heparyna i salicylany.

Awitaminozę mogą spowodować też zaburzenia we wchłanianiu pokarmów ograniczające trawienie tłuszczów, jak również uszkodzenia wątroby.

Zbyt mała jej ilość może powodować zapalenia jelita, biegunkę oraz celiakię, która charakteryzuje się między innymi zaburzeniami we wchłanianiu tłuszczów. Spożycie witaminy K powinno być większe także u osób mających uporczywe krwawienia z nosa.

Niedobór witaminy K występuje czasem u niemowląt, gdyż ich organizm nie może od razu wytworzyć w przewodzie pokarmowym odpowiedniej ilości bakterii potrzebnych do jej powstania. Aby zapobiec takiej sytuacji, kobietom ciężarnym podaje się uzupełniające dawki witaminy K lub wstrzykuje się ją dziecku po porodzie.

Witamina K nie jest toksyczna, ale w dużych dawkach wywołuje żółtaczkę i uszkodzenia tkanki mózgowej u niemowląt. Nadmiar może prowadzić do niedokrwistości. Również podczas leczenia przeciwzakrzepowego należy ostrożnie dawkować witaminę K, aby nie spowodować skutków przeciwnych.


Witaminę K można znaleźć w ciemnozielonych i liściastych warzywach, takich jak: brokuły, rzepa, szpinak, sałata, kapusta. Oprócz tego zawierają ją owoce awokado, brzoskwinie, ziemniaki, białko jaj, ser i wątroba.


Działanie witaminy K osłabiają takie czynniki jak: promieniowanie rentgenowskie i inne rodzaje promieniowania, zamrażanie żywności, zanieczyszczenie powietrza, oleje mineralne, aspiryna oraz inne leki, np. penicylina i jej pochodne, leki przeczyszczające, olej rycynowy, jak też alkalia, które zresztą oprócz wydalania witaminy K z organizmu powodują również usuwanie dużej ilości potasu, a także witamin A, D i E.

Przeciwwskazania

Nie stosować w hipoprotrombinemii wywołanej ostrą niewydolnością wątroby. Nie stosować u osób z prawidłowym poziomem protrombiny (m.in. w plamicy , hemofilii, w krwawieniach naczyniowych).Ciąża.

Objawy uboczne
Nadmierne dawki moga prowadzić do niedokrwistosci hemolitycznej i zażółcenia jader podstawy mózgu u noworodków.Przy wysokim dawkowaniu u niemowlat może wystapić podwyższenie poziomu bilirubiny, prowadzace do żółtaczki hemolitycznej.

Duże dawki witaminy E osłabiają wpływ witaminy K na krzepliwość.
Zbyt duże dawki witaminy K mogą spowodować rozpad krwinek czerwonych i niedokrwistość.
Nadmierna dawka witaminy K powoduje poty i uczucie gorąca.
Leki zakrzepowe hamują wchłanianie naturalnej witaminy K, natomiast syntetyczna witamina K znosi ich oddziaływanie.

 Uczeni wielu krajów są solidarni w swojej opinii, że zażywanie witaminy C nie zwiększa odporności organizmu"na przeziębienia, a zbyt wielkie dawki tej witaminy zdecydowanie utrudniają leczenie niektórych schorzeń zakaźno-alergicznych, np. reumatyzmu. Najbardziej niebezpiecznym skutkiem przedawkowania witaminy C jest zwiększona krzepliwość krwi, na skutek, czego powstają skrzepliny. Zbyt duże ilości witaminy C podrażniają błonę śluzową układu żołądkowo-jelitowego, z czym wiążą się mdłości, wymioty, zgaga, biegunki. Olbrzymia salaterka surówki z kapusty, marchwi, pietruszki, zawierająca furę naturalnej witaminy C, nie spowoduje niczego podobnego. Oto, dlaczego amatorzy "sztucznych witaminek" miewają często zapalenie żołądka, wrzody żołądka i dwunastnica, Witamina C może sprzyjać tworzeniu się kamieni w nerkach, pęcherzu z soli kwasów szczawiowego i moczowego. Chorzy na cukrzycę powinni wiedzieć, iż duże ilości witaminy C hamują produkowanie insuliny przez trzustkę i podnoszą poziom cukru w moczu i krwi. Najświeższe badania wykazały, że duże dawki witaminy C zwalniają przekazywanie impulsów nerwowo-mięśniowych, wskutek czego powstaje zmęczenie w mięśniach, narusza się koordynacja odruchów wzrokowych i nerwowych. Wniosek jest jednoznaczny: zażywajcie tylko naturalne witaminy”

Niedostatek witaminy C może także prowadzić do osłabienia odporności, wywołuje także łatwe męczenie się i bóle stawowo – mięśniowe.

CHROM

Niedobór chromu wpływa również niekorzystnie na przemiany tłuszczów w organizmie. W wyniku tego zmniejsza się wychwytywanie cholesterolu przez wątrobę, co prowadzi do jego osadzania się w ściankach tętnic. W ten sposób tworzą się blaszki miażdżycowe zwężające naczynia krwionośne. Dlatego uzupełnianie diety preparatami chromu korzystnie reguluje metabolizm związków tłuszczów.

Dlatego też osoby pragnące zwiększyć poziom tego pierwiastka w organizmie powinny dodatkowo uzupełniać dietę chromem w postaci tabletek. Przyjmowanie chromu organicznego hamuje łaknienie i korzystnie wpływa na przemiany białek i tłuszczów.

Źródłem chromu są produkty spożywcze takie, jak: drożdże piwne, wątroba, kurze udka, mięso konserwowane, pełnoziarniste artykuły zbożowe, grzyby, suszone śliwki, orzechy, kiełki pszenicy, ziemniaki gotowane w mundurkach, skorupiaki morskie, świeże warzywa i przyprawy (głównie pieprz).