Menopauza jest najbardziej swoistym dla kobiet czynnikiem ryzyka choroby wieńcowej. W wyniku obniżonego stężenia estrogenów dochodzi do zwiększenia stężenia cholesterolu (co zwiększa zagrożenie miażdżycą), wyraźnie zwiększa się też gotowość zakrzepowa krwi. U kobiet po menopauzie badania cholesterolu we krwi są co roku gorsze, mimo przestrzegania diety.

Menopauza (klimakterium, okres przekwitania) dzieli się na trzy fazy.
1.Premenopauza to okres, w którym występują pierwsze zmiany hormonalne. Mniej więcej od 40. roku życia mogą się pojawiać pierwsze dolegliwości charakterystyczne dla tego okresu takie jak: uderzenia gorąca, nerwowość, nastroje depresyjne, zaburzenia snu. Mogą po nich następować zaburzenia regularności krwawienia i z czasem nasilać się dolegliwości typowe dla menopauzy.

2.Menopauza – to ostatnia miesiączka w życiu kobiety. Następuje ono najczęściej między 45. a 55. rokiem życia, z reguły w wieku 50-51 lat. Menopauza jest ostatecznie „potwierdzona” po upływie roku bez krwawień miesięcznych.

3.Postmenopauza zaczyna się rok po zatrzymaniu krwawień miesięcznych i trwa ok. dziesięciu lat.

W tym czasie – mniej więcej do 60. roku życia –produkcja hormonów płciowych (głównie estrogenów) coraz bardziej się zmniejsza, aż wreszcie całkowicie ustaje. Przypadkiem szczególnym jest sytuacja, kiedy kobieta zostaje pozbawiona jajników na skutek zabiegów chirurgicznych. W przypadku tej grupy kobiet organizm traci możliwość produkowania w wystarczających ilościach hormonów płciowych, konsekwencją, czego pojawiają się dolegliwości związane z przekwitaniem takie same jak w przypadku naturalnego zmniejszenia się produkcji hormonów.

Spadek ilości hormonów płciowych prowadzi równocześnie do tego, że w przysadce mózgowej wyraźnie zwiększa się wydzielanie innych hormonów, które mają za zadanie stymulować jajniki do produkowania hormonów płciowych na dotychczasowym poziomie. Wynikająca z tego hormonalna nierównowaga – z jednej strony mniej hormonów płciowych, z drugiej strony większa ilość stymulujących hormonów wydzielanych przez przysadkę mózgową (FSH i LH) – powoduje typowe dla okresu przekwitania dolegliwości, takie jak uderzenia gorąca, zaburzenia snu i zmienność nastrojów.

Dopiero z upływem kilku lat organizm zaczyna „akceptować” spadek ilości hormonów płciowych. Sygnałem tego, że zakończył się naturalny proces zmian hormonalnych, jest ustąpienie nieprzyjemnych skutków ubocznych towarzyszących menopauzie.

 

Hormonalna terapia zastępcza nie jest dla wszystkich pań. Jedne nie mogą z niej korzystać z przyczyn zdrowotnych, inne po prostu nie muszą. O tym, czy zacząć branie hormonów, czy nie, decyduje oczywiście lekarz.Kiedy nasze ciało zaczyna hamować naturalną produkcję kobiecych hormonów,  nie da się uniknąć menopauzy - to przejaw normalnego procesu starzenia się. 

Skąd bierze się klimakterium?

Winne są zmiany związane z wygasaniem czynności jajników - spada w nich produkcja hormonów płciowych: estrogenu i progesteronu. W konsekwencji cykl miesięczny jest coraz bardziej zaburzony, a potem ustaje. Dzieje się to zazwyczaj między 45. a 55. rokiem życia kobiety.

Jak rozpoznać, że to już czas?

Cykle owulacyjne stają się nieregularne, skrócone (do 21-24 dni) lub wydłużone (ponad 30 dni). Krwawienia miesięczne są zazwyczaj bardziej obfite i trwają ponad pięć dni. Na kilka dni przed miesiączką mogą pojawić się plamienia. To, czy spada nam poziom hormonów, możemy też sprawdzić laboratoryjnie, wykonując badanie krwi. Są różne metody przyjmowania hormonów i różne preparaty. Można brać tabletki lub naklejać plastry. Zależy to m.in. od wieku pacjentki, jej stanu i samopoczucia.

Natomiast w przypadku lekko i średnio nasilonych dolegliwości kobiety
mozna korzystac   z naturalnych środków leczniczych,
zawierających soję lub wyciągi roślinne np. z Cimicifuga racemosa,
które dowiodły swojego zarówno skutecznego, jak i bezpiecznego
działania.
Swoje uspokajające i regulujące właściwości Cimicifuga
racemosa zawdzięcza składnikom zawartym w jej kłączu.
Są one pozyskiwane ze starannie wysuszonego kłącza
w nowoczesnym procesie farmaceutycznym. W formie
specjalnego wyciągu izopropanolowego (iCR) znajdują
się w wysokowartościowych lekach, takich jak
Remifemin®. Zasadniczą zaletą tego wyciągu jest to, że
nie zawiera on ani hormonów, ani tak zwanych
fitoestrogenów i w związku z tym oddziałuje jedynie
na określone, związane z przekwitaniem, funkcje
organizmu. W przeciwieństwie do hormonów
i fitoestrogenów, które można znaleźć np. w soi lub
w czerwonej koniczynie, nie dochodzi do niepożądanego
pobudzania błony śluzowej macicy lub tkanek gruczołu
piersiowego.

zawarty w preparacie Remifemin® specjalny
wyciąg z Cimicifuga racemosa łagodzi objawy towarzyszące
menopauzie bez oddziaływania hormonalnego.

 
MEDYCYNA ROŚLINNA NIE ZASTĄPI LEKARZA

Remifemin®
Substancja
biologicznie
czynna
wyciąg iCR z Cimiciguga racemosa
Dolegliwości
objawy towarzyszące niedoborowi
estrogenów u kobiet w okresie
przekwitania, takie jak:
• uderzenia gorąca,
• nadmierne pocenie się,
• trudności w zasypianiu
• stany napięcia nerwowego
niepokoju
Dawkowanie 2x1 tabletka dziennie
Odczuwalna
poprawa
Po 2-4 tygodniach

Obniżenie wydolności hormonalnej jajników w okresie
okołomenopauzalnym powoduje, poza zaburzeniami
miesiączkowania, także wiele innych (wczesnych i późnych)
objawów klinicznych. Za wczesne uważa się tak zwane
objawy wypadowe, występujące tuż przed menopauzą
u około 40% kobiet i aż u 85% po menopauzie. U 1/3 z nich
objawy te mają bardzo ciężki charakter. To właśnie te dolegliwości
skłaniają kobiety do szukania pomocy lekarskiej
[4]. Do objawów wypadowych, określanych też mianem
zespołu klimakterycznego, zalicza się: uderzenia gorąca
(wary), zlewne poty, kołatania serca, bóle i zawroty głowy,
bezsenność, zmienność nastrojów, trudności w koncentracji
i zapamiętywaniu, przygnębienie, a nawet depresję.
Większość tych objawów ma podłoże neurowegetatywne
i jest skutkiem niedoboru estrogenów w ośrodkowym
układzie nerwowym, głównie w podwzgórzu i układzie
limbicznym [5]. Objawy wypadowe są najbardziej nasilone
w pierwszych 2 latach po menopauzie. U 25% kobiet
mogą się utrzymywać powyżej 5 lat, a u części z nich nawet
dłużej [6–9].
Narastający niedobór estrogenów prowadzi również
do zmian zanikowych śluzówek układu moczowo-płciowego,
objawiających się dyspareunią, częstszymi infekcjami
dróg moczowych oraz wysiłkowym nietrzymaniem
moczu. Uważa się, że długotrwała hipoestrogenemia pomenopauzalna
jest jednym z istotnych czynników odpowiedzialnych
za rozwój miażdżycy i jej powikłań sercowo-
-naczyniowych, osteoporozy oraz choroby Alzheimera.
Zalicza się je do późnych następstw menopauzy.
Miażdżyca tętnic i choroba niedokrwienna serca
u kobiet po menopauzie
Choroba niedokrwienna serca (IHD, ischemic heart
disease) stanowi główną przyczynę zgonów wśród kobiet
po menopauzie [10]. Schorzenie to występuje u kobiet zazwyczaj
10 lat później niż u mężczyzn, a zawał serca
— 20 lat później [11, 12]. Kobiety po menopauzie stanowią
grupę podwyższonego ryzyka chorób układu krążenia.
Jednym z odpowiedzialnych za to czynników jest, jak już
wspomniano, brak ochronnego działania estrogenów na
układ sercowo-naczyniowy.
Istnieje wiele dowodów eksperymentalnych i klinicznych,
że niedobór estrogenów nasila progresję miażdżycy.
Nasuwa się zatem logiczny wniosek, że uzupełniane
niedoboru estrogenów po menopauzie powinno hamować
jej postęp. Jednak obecnie stosowanie hormonalnej
terapii zastępczej (HTZ) w prewencji chorób układu sercowo-
naczyniowego jest zagadnieniem niezwykle kontrowersyjnym.
Osteoporoza pomenopauzalna
Wiadomo, że wśród kobiet 15–20 lat po menopauzie aż
20% choruje na osteoporozę. W 75% przypadków jej przyczyną
jest hipoestrogenemia [13]. Osteoporoza zwiększa
podatność kości na złamania — do najgroźniejszych z nich
należy złamanie szyjki kości udowej. Szacuje się, że 24%
kobiet, które doznały tego złamania po 50. roku życia,
umiera w ciągu 12 miesięcy. W Stanach Zjednoczonych
ryzyko to jest porównywalne z ryzykiem zgonu z powodu
raka sutka [14, 15].
Choroba Alzheimera
Choroba Alzheimera jest najczęstszą formą przewlekłej,
postępującej choroby otępiennej i należy do głównych przyczyn
inwalidztwa oraz utraty samodzielności osób w podeszłym
wieku. W Stanach Zjednoczonych schorzenie to występuje
u 6–10% osób powyżej 65. roku życia. Szacuje się, że
w ciągu następnych 50 lat odsetek ten wzrośnie 4-krotnie
[16]. Uważa się, że niedobór estrogenów po menopauzie
zwiększa ryzyko rozwoju choroby Alzheimera.
HORMONALNA TERAPIA ZASTĘPCZA (HTZ)
Skoro niedobór estrogenów predysponuje do rozwoju
wymienionych powyżej chorób, oczywiste jest, że substytucyjne
leczenie estrogenami może im zapobiec. Prewencja
dotyczy głównie późnych objawów okresu pomenopauzalnego.
Pierwsze próby takiego leczenia podjęto
w latach 40. ubiegłego wieku. Obecnie istnieje wiele preparatów
estrogenowych i estrogeno-progesteronowych
podawanych doustnie, przezskórnie, donosowo, domięśniowo
lub miejscowo.
Preparaty estrogenowe są przeznaczone dla kobiet po
zabiegu usunięcia macicy (estrogenowa terapia zastępcza
— ETZ). Kobiety z zachowaną macicą powinny otrzymywać
dodatkowo (pro)gestageny, aby zapobiegać przerostowi
błony śluzowej macicy (estrogenowo-progestagenowa
terapia zastępcza — HTZ). Terapię hormonalną należy
dobrać indywidualnie, po rozważeniu wskazań i przeciwwskazań
na podstawie badań: podmiotowego, przedmiotowego
i dodatkowych. Przed wdrożeniem terapii,
poza badaniem ginekologicznym, należy bezwzględnie
zmierzyć ciśnienie tętnicze, oznaczyć glikemię i stężenie lipidów
w surowicy oraz wykonać mammografię i USG do
 

Wady i zalety HZT

Stosowanie doustnej HTZ znacznie zwiększa ryzyko
zakrzepów.

Ogólne zasady stosowania HTZ
• Przed rozpoczęciem HTZ należy wykluczyć obecność
przeciwwskazań oraz indywidualnie wyważyć
korzyści i ryzyko z nią związane
• Substytucję hormonalną należy stosować w najmniejszych
skutecznych dawkach
• Pacjentki stosujące HTZ powinny poddawać się regularnym
kontrolom lekarskim

Wskazania do HTZ
• Objawy wazomotoryczne o średnim i ciężkim nasileniu
• Nocne napady potliwości, bezsenność, objawy depresji
• Objawy ze strony układu moczowo-płciowego:
suchość śluzówek, nietrzymanie moczu; zaleca się
dopochwowe stosowanie estrogenów

Hormonalna terapia zastępcza a osteoporoza
• Nie należy zalecać HTZ jako terapii pierwszego rzutu
w prewencji i leczeniu osteoporozy — wyjątek
stanowią kobiety wymagające terapii hormonalnej
z powodu objawów wypadowych
• HTZ można stosować w celu zmniejszenia ryzyka
złamań osteoporotycznych u kobiet nietolerujących
leczenia alternatywnego, należy jednak indywidualnie
rozważyć korzyści i zagrożenia takiej terapii

Hormonalna terapia zastępcza a choroba Alzheimera
• Stosowanie doustnej HTZ nie zapobiega rozwojowi
otępienia
• Doustna ciągła HTZ może zwiększać ryzyko zespołu
otępiennego u kobiet > 65 rż.

Hormonalna terapia zastępcza a nowotwory
przewodu pokarmowego
• Bezwzględne korzyści ze stosowania HTZ w prewencji
nowotworów przewodu pokarmowego nie są
duże — nie powinno się jej zalecać z tego powodu

Hormonalna terapia zastępcza a rak sutka
• Bezwzględne ryzyko rozwoju raka sutka u kobiet
stosujących HTZ jest małe
• Ryzyko rozwoju raka sutka zdaje się wzrastać u kobiet
stosujących złożoną HTZ (estrogenowo-progestagenową)
przez okres > 5 lat
• Nie stwierdzono, aby stosowanie HTZ zwiększało
śmiertelność z powodu raka sutka
• U kobiet po histerektomii, stosujących same estrogeny
przez okres 6,8 roku (badanie WHI), nie stwierdzono
wzrostu ryzyka inwazyjnego raka sutka

Podawanie hormonów daje kobiecie mnóstwo korzyści, ale są i działania niepożądane. Leki hormonalne mogą powodować np. nieregularne krwawienia, nudności lub wzdęcia, kłopoty z cerą, suchość pochwy czy bóle piersi. Dolegliwości te zazwyczaj mijają w miarę trwania terapii. Jeśli tak się nie dzieje, trzeba poinformować o tym ginekologa. Wszak leczenie nie może być gorsze od samej choroby. Zazwyczaj wystarczy zmienić rodzaj leku lub schemat jego podawania. Obecnie stosuje się hormony w niskich dawkach. To zapobiega wystąpieniu działań niepożądanych lub powoduje, że są one mało dokuczliwe.

Uwaga! Kobiety stosujące HZT powinny co roku robić mammografię i cytologię. Inne badania pomocnicze, jak np. próby wątrobowe czy określanie poziomu cholesterolu, zleca lekarz. Ale czasem warto mu o tym przypomnieć i spytać, czy nie sa konieczne.

W świetle najnowszych badań okazało się, że sama terapia nie wywołuje raka, może jednak przyspieszyć jego ujawnienie się. Ryzyko zachorowania wzrasta u kobiet starszych, które późno zdecydowały się na przyjmowanie hormonów, oraz u tych, które stosują leczenie dłużej niż pięć lat. Dlatego też lekarze nie zalecają hormonalnej terapii zastępczej kobietom genetycznie obciążonym ryzykiem zachorowania na raka piersi.

Zioła

Pluskwica groniasta. Zawarte w roślinie fitohormony działają podobnie do hormonów płciowych. Stanowi środek łagodzący dolegliwości związane z menopauzą, efektywnie działa przy problemach ze snem, nastrojach depresyjnych, uderzeniach gorąca.

Czerwona koniczyna. Izoflawony zawarte w roślinie mogą powstrzymywać wypieki u kobiet w czasie menopauzy bez prowadzenia do rozrostu tkanki, pomagają także w utrzymaniu plastyczności i giętkości dużych naczyń krwionośnych.

Dong Quai. Jest pomocny przy różnych dolegliwościach kobiecych. Zawarta w nim kumaryna przyczynia się do rozszerzania naczyń krwionośnych i usprawnia przepływ krwi. Znacząco łagodzi uderzenia gorąca w czasie menopauzy.

Ginkgo Biloba. Wykazuje działanie lecznicze w przypadku zaburzeń hormonalnych, łagodzi objawy menopauzy - uderzenia gorąca, nocne pocenie się, etc.

Czy stosując HZT zajdę w ciążę?

To bardzo zdradliwy okres dla kobiety. Niby cykle są nieregularne, ale jednak są i współżyjąc, możemy doczekać się dziecka. Terapia hormonalna nie jest środkiem antykoncepcyjnym! Dlatego nadal powinnyśmy się zabezpieczać, oczywiście, jeśli nie chcemy potomstwa.

 

Korzyści ze stosowania HZT

- chroni kości przed osteoporozą; - zmniejsza ryzyko wystąpienia nieprawidłowych krwawień, bólów piersi; - chroni śluzówkę macicy przed przerostem; - zmniejszenia uderzenia gorąca i zimnych potów;

- pozytywnie wpływa na psychikę, chroni przed depresją;

- zapobiega osteoporozie;

- zmniejsza ryzyka choroby Alzheimera;

- ułatwia współżycie seksualne;

- zapobiega nietrzymaniu moczu;

- poprawia wygląd skóry, włosów i paznokci

Działania niepożądane HZT- nudności i wzdęcia;

- zatrzymywanie płynów w organizmie;

- przejściowa bolesność piersi;

- bóle głowy, migreny;

- kamica żółciowa;

- ciężkość nóg i skurcze łydek;

- przejściowe obniżenie nastroju;

- znużenie, zaburzenia koncentracji;

- obniżenie libido;

- kłopoty z cerą (trądzik, łojotok);

- suchość pochwy