Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.)

Do XVII wieku z pokrzywy wyrabiano tkaniny i sita do przesiewania mąki?
Dopiero później została wyparta przez bawełnę i jedwab. W czasie I Wojny Światowej przeżywała renesans, gdyż z braku surowców ponownie służyła do wyrobu tkanin. Do dzisiaj używana jest do produkcji sieci rybackich, do wyrobu szpagatu, czyli bardzo cienkiego i bardzo mocnego sznurka, a nawet bywa używana do wyrobu grubych tkanin. Pokrzywa dostarcza również zielonego barwnika całkowicie nieszkodliwego i stosowanego w przemyśle spożywczym do barwienia wódek, likierów, piwa, cukierków i innych produktów spożywczych.

Każdy, kto choć raz w życiu się nią sparzył, doskonale wie, jak wygląda. Większości z nas pokrzywa kojarzy się głównie z pieczeniem, swędzeniem i bąblami na skórze. Objawy te pojawiają się w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z parzącymi włoskami pokrywającymi roślinę. We włoskach tych występuje substancja kwaśna zawierająca kwasy organiczne – mrówkowy i octowy, jak również histaminę i acetylocholinę. Dzięki niej pokrzywa chroni się przed potencjalnymi barbarzyńcami, którzy chcieliby naruszyć jej „nietykalność”.

Jest to powszechnie znana roślina o parzących włoskach (zawiera kwas mrówkowy), roślina trwała, rozłogowa, występująca na całym świecie poza Afryką Południową i kręgiem polarnym. Najczęściej widywana jest w ogródkach, w zaroślach oraz wilgotnych lasach. Pomimo tego, że jest chwastem, ma również niebagatelne zalety – z powodzeniem wykorzystywana jest w ziołolecznictwie, kuchni i kosmetyce.

Pokrzywa (Urtica dioica L.) od starożytności jest znaną i cenioną rośliną leczniczą. Uznawano ją wówczas za warzywo mające swoje zastosowanie poza kulinarne, jako środek na rany i krwawienia. Pisali o niej i korzystali z jej właściwości Hipokrates, Dioskurides i Pliniusz. Była stosowana jako środek tamujący krew i na wzmocnienie popędu płciowego. Germanie poświęcili ją bogowi płodności, a przez Słowian była uważana za roślinę magiczną, odpędzająca złe duchy.
Angielski zielarz i lekarz Nicolas Culpeper (1656) pisze o niej "...pochłania nadmiar flegmy pozostałej po okresie zimowym..."

W polskiej medycynie ludowej pokrzywa była powszechnie stasowana zewnętrznie do biczowania i do okładów w chorobach reumatycznych. Także w kolkach, paraliżu, na wrzody, na rany i na stłuczenia. Wewnętrznie w postaci wywaru czy naparu podawano ją w zimnicy, w gorączce, w kokluszu, w astmie, w kurczach i w chorobach żołądka oraz w trudnych, skomplikowanych porodach. Niekiedy stosowano poświęcone ziele na rany i w padaczce. Wdychano też dym z pokrzywy w przypadku bólów zęba.

Pokrzywa to jedna z cenniejszych roślin stosowanych w fitoterapii, powszechnie znana jako skuteczny środek wzmacniający i oczyszczający cały organizm. Wykazuje słabe działanie moczopędne, natomiast dzięki hamowaniu resorpcji zwrotnej w kanalikach nerkowych zwiększa wydalanie z ustroju szkodliwych substancji oraz produktów przemiany materii. Wskazana, więc jest szczególnie dla osób mających problemy z oddawaniem moczu, nadmiarowymi kilogramami. Korzystnie wpływa także na funkcje przewodu pokarmowego - pobudza czynność wydzielniczą żołądka, trzustki, co w efekcie ułatwia trawienie oraz nieznacznie obniża poziom cukru we krwi, co wiąże się ze zwiększonym wytwarzanie enzymów trzustkowych. Zauważono, że działa synergistycznie (silniej) z innymi ziołami przeciwcukrzycowymi. Wykazują również słabe działanie przeciwbiegunkowe, przeciwgośćcowe, hamujące krwawienie. Udowodniono, że napary z pokrzywy posiadają właściwości zwiększania poziomu hemoglobiny i czerwonych krwinek w organizmie człowieka.

W zielu i korzeniach pokrzywy stwierdzono istnienie czynnika pobudzającego wytwarzanie interferonu (substancji z grupy immunoglobulin), który chroni organizm przed inwazją wirusów ( w tym wirusem wątroby), ale najprawdopodobniej również przed niektórymi nowotworami. Dawniej zalecano pokrzywę w leczeniu gruźlicy, krwioplucia, nieżytu żołądka, nadmiernych krwawień miesiączkowych, puchliny wodnej, żółtaczki, gorączki i osłabienia.
Wyciąg z pokrzywy wzmaga oczyszczanie nabłonka oddechowego, zapobiega wybroczynom krwawym, suchemu kaszlowi, wspomaga oczyszczanie zatok obocznych nosa.

Wyciągi z podziemnych części pokrzywy zawierają inhibitory elastazy leukocytowej, cyklooksygenazy i 5-lipooksygenazy. Dzięki temu działają przeciwzapalnie. Stymulują limfocyty T, dzięki czemu podnoszą odporność organizmu. Wzmagają wydzielanie moczu i potu, żółci oraz ksenobiotyków i szkodliwych produktów przemiany materii. Zmniejszą ból, obrzęk i stan zapalny chorego gruczołu krokowego. Preparaty z kłączy i korzeni pokrzywy regulują przemianę materii, obniżają poziom cholesterolu, lipidów i glukozy we krwi. Pobudzają krążenie krwi, poprawiają samopoczucie psychiczne. Wzmagają procesy hemopoezy, czy tworzenia krwi, co przejawia się we wzroście liczby erytrocytów i limfocytów oraz wzroście poziomu hemoglobiny we krwi. Właściwości odtruwające, przeciwzapalne i regenerujące mogą zostać wykorzystane w fitoterapii chorób reumatycznych i dermatologicznych. Wyciągi z pokrzywy pobudzają naskórnikowanie, ziarninowanie, czyli regenerację tkanki łącznej i nabłonkowej. Wodne wyciągi z pokrzywy zapobiegają kamicy moczowej.

Stosowanie pokrzywy oraz wyciągu z niej wskazany jest w następujących schorzeniach: przerost gruczołu krokowego, nadczynność tarczycy, brak owulacji, bladość skóry i wychudzenie spowodowane anoreksją i niedokrwistością, uprawianie sportów ekstremalnych, przewlekłe choroby skóry, otyłość, cukrzyca, skąpomocz, kamica moczowa, stan zapalny układu moczowego, choroby włosów i paznokci, obniżona odporność na infekcje, zatrucia, kuracje odtruwające i odmładzające (regenerujące), reumatyzm, artretyzm, nieżyt układu oddechowego, przeziębienie, skłonności do krwotoków.

Pod wpływem wyciągów z kłączy i korzeni pokrzywy następuje u mężczyzn wzrost stężenia wolnego testosteronu i zwiększona aktywność testosteronu w ustroju i konsekwencje metaboliczne tego procesu. Przyrost liczby czerwonych krwinek i hemoglobiny we krwi podnosi wydolność fizyczną. Pokrzywa podnosi również stężenie mioglobiny w mięśniach, przez co stają się one lepiej dotlenione. Działanie napotne, moczopędne i odtruwające oraz pobudzające krążenie zapobiega obrzękom po wysiłku fizycznym, przyśpiesza eliminacje zakwasów i metabolitów azotowych, przez co mięśnie odzyskują sprawniej i efektywniej swoją wydolność fizjologiczną. Wzrost krzepliwości krwi, uszczelnienie naczyń krwionośnych i pobudzenie syntezy białek tkanki łącznej - przyśpiesza procesy reperacji i zapobiega wysiękom zapalnym oraz wybroczynom krwawym.

Zioła mogą być również stosowane podczas ciąży. Jest tak w przypadku pokrzywy pospolitej, która wzmaga produkcję mleka u matki i poprawia ukrwienie organizmu. Co ważne wszystkie tego typu kuracje ziołowe nie są inwazyjne i nie szkodzą kobiecie, mogą więc przynieść tylko same korzyści jej organizmowi. Jedynym minusem ziół jest fakt że trzeba je przygotowywać czyli zaparzyć.

W kosmetyce ma pokrzywa także zastosowanie. Płukanie włosów w herbacie pokrzywowej lub nacieranie skóry głowy tinkturą (nalewką) pokrzywową, wzmacnia cebulki włosowe i pobudza je do wzrostu. Systematyczne nacieranie tinkturą powoduje puszystość włosów i nadaje im piękny połysk.
=========

 pokrzywa w ziołolecznictwie uważana jest za naturalny antybiotyk i dlaczego?

Pokrzywa uważana za chwast przez wielu, wzmacnia układ obronny i jest bardzo wartościowym i leczniczym zielem. Zawiera wiele cennych witamin i mikroelementów. :

Zupa z pokrzyw
Przepis: Babcia Halinka

trudność:
czas: 1-30 min

SKŁADNIKI:
50 dag świeżo uciętych wierzchoł­ków młodej pokrzywy zwyczajnej lub pokrzywy-żegawki 2-3 ząbki czosnku 2 szklanki wywaru z włoszczyzny 2 szklanki mleka pół szklanki śmietany łyżka masła ro­ślinnego łyżka
mąki 2 jaja kostka rosołowa imbir starta gałka musz­katołowa sól pieprz

PRZYGOTOWANIE:
Bardzo dokładnie opłukaną pokrzy­wę sparzyć wrzątkiem na sicie, udu­sić w maśle wraz z posiekanym czosnkiem, zmiksować, zalać wywa­rem z włoszczyzny i kostki rosołowej oraz mlekiem, zagotować, zagęścić
śmietaną wymieszaną z mąką i przy­prawić. Do każdej porcji włożyć po­łówkę jaja ugotowanego na twardo.
=======================